Crnogorsko nacionalno pitanje se može posmatrati kao dio opšteg pitanja prava naroda za sticanje nacionalne samobitnosti, kao pitanje istorijskog kašnjena razvoja pojedinih nacija na Balkanu, kao pitanje nastojanja određenih lokalimperijalizama, prije svega velikosrpkog, da negira crnogorsku državnost i crnogorsku naciju, kao dio borbe velikih sila za dominacijom na Balkanu, i, na kraju, kao dio opšte borbe proleterske revolucije.
Svako negiranje prava pojedinih naroda da razvijaju posebni nacionalni identitet je izraz klasnog društva i klasnih odnosa, gdje pojedine vladajuće klase žele, radi sopstvenih pohlepnih interesa, onemogućiti prava drugim narodima. I to se dešava svakodnevno u borbi kapitalističke klase za dominacijom na određenoj teiritoriji.
Istovremeno, u poimanju crnogorskog nacionalnog pitanja se mora poći od tog istorijskog kašnjenja, zbog kasnijeg prodora kapitalističkih odnosa na Balkan. I to istorijsko kašnjenje nije svojstveno samo u formirnaju crnogorske nacije nego i drugih naroda Balkana.
Sticanjem istorijskih okolnosti srpska buržoazija je dobila priliku početkom dvadesetog vijeka da krene u realizaciju svojih lokalimperijalističkih ciljeva, bolje reći osvajanjem teritorija, sprečavanjem razvoja crnogorske, makedonske, albanske i bošnjačke nacionalne svijesti koje su krenule da se razvijaju. I taj program negiranja se sprovodio kad god je ta srpska buržoazija ojačala i data joj prilika. Taj program se nemilosrdno sprovodio nakon Prvog svjetskog rata i kraljevine Jugoslavije, sa svojom ekspanzijom tokom Drugog svjetskog rata, a posebno devedesetih godina u prljavim ratovima na razvalinama Jugoslavije. I taj program se danas pokušava ponovo oživjeti na sadašnjim suprotnostima velikih sila.
Velike sile su uvijek koristile Balkan za početak konačnog obračuna i da huškaju i guraju u sukobe balkanske narode. Samo tokom antifiašističke oslobodilačke borbe ti narodi su uspjeli da se odupru uticiju tih sila i da, kroz novi duštevni proredak, počnu da teže prevazilaženju nacionalnog pitanja, svodeći ga na pitanje proleterske revolucije. Tzv. slom socijalizma je gurnuo balkanske narode na početak. Ponovo su isplivale sve suprotnosti prvenstveno zbog interesa začete nove buržoazije. I nije čudo što su se devedesetih vodili ti prljavi ratovi sve u ime „nacije“. Zato je i aktuelnost nacionalnog pitanja u direktnoj srazmeri sa kapitalističkim odnosima – što je više kapitalizma, više je eksploatacije, poniženja, siromaštva i nejednakosti, ali i jačanja nacionalizma, šovinizma, a u konačnici fašizma.
Zato crnogorsko nacionalno pitanje se ne može u ovom trenutku posmatrati izvan odnosa velikih sila, a to je prije svega sa jedne strane nastojanje ruskog imperijalizma da preko Beograda i Srpske Pravoslavne Crkve kvare planove objedinjavanja Balkana pod zapadnim imeprijalistima i NATO paktom. Sa druge strane je tu nastojanje kineskih imperijalista da ekonomskim prodorom razbijaju dominaciju SAD-a nad Evropom, kao i turskog regionalnog imperijalizma da iskoriste situaciju za svoje interese. I ključno u svemu je što zapadni imperijalisti, prije svega SAD, se nalazi u strateškoj defanzivi, sa svojim suprotnostima u okviru samog tzv. zapadnog bloka .Tako da je njihov projekat zaokruženja Balkana doveden u pitanje, a što ce povećati mogućnost izbijanja sukoba i tenzija na Balknau.
Koja je pozicija svih revolucionarnih snaga u ovom trenutku povodom aktuelizovanja crnogorskog nacionalnog pitanja?
Prije svega ta pozicija je ista kao i devedesetih sa parolom – „Bosna se dijeliti neće jer se dijeliti ne može“. To znači da ta parola mora biti identična –„ Crna Gora Crnoj Gori“. Okupljanje oko ove parole svih naroda Crne Gore je klica ne samo da se lome novi pokušaji velikosrpkog nacionalizma, nego i svih drugih nacionalizama, pa čak i samog crnogorskog. Time se stvara osnova za vođenje klasne borbe. Otpor crnogorskog naroda velikosrpskom nacionalizmu, četničkoj ideologiji, pravoslavnom fundamentalizmu i pokušaju pokoravanja Crne Gore mora biti krajnje odlučan, ali i da podrazumijeva i otpor svim drugim nacionalizmima. Otpor i pokušaju da se pod odbranom građanske i sekularne države pravda i pristaje na drugu vrstu okupacije – od NATO snaga, evropskih i drugih imperijalista. To pravdanje je poznati stav svih kolaboricionalista širom planete u službi diktaturi kapitala.