- Patrijarhalni poredak kapitala
- Patrijarhat kao izvor materijalne moći muškaraca
- Obim rodne politike društva
- Revolucionarna kritika feminizma
- Revolucija žena
- Saveznici ženske revolucije
- Uloga nasilja u ženskoj revoluciji
- Vođstvo žena
- Borba za reforme i masovni politički pokret
1. Patrijarhalni poredak kapitala
Nećemo zalaziti u istorijsku pozadinu ove teme. Priča je već poznata. Ropstvo žena je počelo pojavom privatne svojine i u svakom obliku klasnog društva spojilo se sa odgovarajućim društvenim oblikom, materijalizirajući se u institucijama odgovarajuće vladajuće klase, što traje i danas… U kapitalizmu, za razliku od prethodnih klasnih društava, konačno su se pojavile sledeće veze između društvenih rodnih uloga, patrijarhata i borbe za oslobođenje žena:
1) U kapitalizmu, proizvodnja je uključila čitavo društvo, i bez izuzetka, sve društvene veze između različitih klasa i slojeva su izgrađene prema toj društvenoj skali. To, takođe, znači da muškarci imaju na raspolaganju moć u kapitalističkom poretku nad radom i telom žena, bez obzira na njihovu klasnu i društvenu pripadnost. Pored uloge muškarca, koja je institucionalizovana na osnovima buržoaske porodice, žene su u kapitalizmu roba: radnice jednako kao i seksualni objekti. Samo, pošto je žena potisnuta u ulogu domaćice, njeno telo postaje roba i kapitalni investicioni prostor, uopšte. Ne samo telo ove određene kategorije žena iz te klase, već je žensko telo postalo oblast kapitalnih investicija. Muški pol suzbija ženski pol na društvenoj lestvici. Drugim rečima, svi muškarci ugrožavaju sve žene. To što se ovaj odnos ugnjetavača i ugnjetenih među polovima u potpunosti ostvaruje na društveno prihvatljiv način, ne znači da potlačeni muškarci, koji su eksploatisani od strane kapitalističkog poretka, nisu ili ne mogu biti deo patrijarhalnog uređenja, i da žene koje pripadaju vladajućoj klasi u kapitalističkom poretku nisu seksualno ugrožene.
2) Kao i u prethodnim klasnim društvima, patrijarhat u kapitalizmu je preuzet od strane prethodnog društvenog poretka, a zatim spojen sa kapitalizmom i njegovim institucijama. Ali, za razliku od prethodnih oblika, ovo jedinstvo je kontradiktorno od samog početka. Kao i prethodna klasna društva, ekonomske, političke i vojne institucije (porodica, škola, pravosuđe, birokratija, vojska, monopol, korporacija, itd.) ujedno su i institucije patrijarhata. Patrijarhat se održava uz pomoć ovih institucija. Sa druge strane, osnovna kontradikcija kapitalizma se nastavlja i sa rodnom društvenom podelom. Ova temeljna kontradikcija predstavlja suprotnost između društvenog karaktera proizvodnje i privatnog karaktera imovine i dok jedan kraj ove kontradikcije stalno gura ženu kao proizvođača, potrošača i robe u društveni život, drugi kraj je stalno izvlači iz društvenog života, i vraća u ulogu domaćice. Dok buržoazija, s jedne strane, održava zavisnost od domaćinstva koje održavaju žene i čak se uzdržava od njihovog jačanja, s druge strane, izvlači žene iz kuća kao radnice ili ih fizički eksploatiše. Sve u svemu, ova situacija vodi ka jačanju objektivnih i subjektivnih uslova za ukidanje patrijarhata.
3) Nasuprot prethodnim klasnim društvima, desilo se da žene, ne sve odjednom, već u toku razvoja kapitalizma i zbog velikog pritiska borbe žena za slobodu, više ne „pripadaju“ klasi, već postaju „članice“. Čak i žene kraljeva i sultana u robovlasništvu i feudalnom društvu, kao i žene vladajuće klase u celini, nisu bile članovi klase, pripadale su klasi. One nisu uživale privilegije vladajuće klase u okviru te klase, već su bile roba koja im pripada. Tako da u tom vremenu nisu mogle da opstanu samostalno. Učešće u proizvodnji proleterske žene, koja pojedinačno prodaje svoj rad, promene u naslednim i imovinskim zakonima za buržoasku ženu i ukupni uslovi za sve žene, doveli su do toga da one više ne pripadaju klasi, već su postale njene članice. Ova osnova pretvorila je žene u pojedince i stvorila je uslove za postizanje kolektivnog postojanja zasnovanoj na rodnoj svesti.
4) Ovaj neposredni oblik klasnih razlika unutar ženskog pola dovodi do pojave novih saveza i mogućnosti saveza, novih antagonizama i neantagonističkih kontradikcija između pola koji tlači i potlačenog, kao i između eksploatišućih i eksploatisanih klasa. Taj poseban oblik klasne podele u potlačenom polu i rodnoj podeli unutar klase, sa jedne strane deli muški i ženski rod kao buržoaziju i proletarijat u političkom smislu, ali ih sa druge strane primorava na političko jedinstvo.
Grupe žena koje stiču privatnu imovinu i postaju deo buržoaske klase, ne ponašaju se drugačije u odnosu na buržoaskog muškarca. Žena nema “svoje mesto”, nema barijere ili ništa drugo što bi moglo da je u tome spreči. Konačno, žena koja poseduje privatnu svojinu otuđuje se od sopstvenog pola i postaje deo patrijarhalnog, kapitalističkog poretka. Muški rod nije homogen, takođe. Jedan deo muškaraca se ujedinjuje u borbi za slobodu žena, koje su rodno diskriminisane, na osnovu klasnog bratstva ili kao savezničke snage (i zato što se potlačeni muškarac na klasnoj osnovi otuđuje i suprotstavlja vladarima istog pola.)
2. Patrijarhat kao izvor materijalne moći muškaraca
Patrijarhat nije samo mentalitet koji se protivi političkim borbama žena i pojedinačnim akcijama oslobađanja žena. On se suprotstavlja njima kao konkretnoj materijalnoj moći. Nije lišen tela, obličja, institucije ili organizacije. To je materijal koji ima oblik, kao i u bilo kom sistemu vladavine i prva je stvar koju treba uništiti.
Buržoaska vlast je vladavina patrijarhata, a današnja patrijarhalna vlast je vlast buržoazije. S obzirom da sloboda žena nije bezoblična supstanca u univerzumu, ona će uništiti patrijarhat u sadašnjoj formi i to će neminovno dovesti do uništenja buržoaske vladavine. Svi oblici polne diskriminacije i eksploatacije žena u kapitalističkom društvu utelovljeni su u sledećem materijalnom društvenom postojanju: u plaćenom ropstvu žene u kući i izvan nje, u neplaćenom ropstvu unutar i izvan kuće ili u činjenici da ona postaje imovina koja je pretvorena u robu.
I njen rad i svi drugi oblici muške moći nad njenim telom, sve njene pojave, su uobličeni u materijalnom postojanju patrijarhata, muške ekonomije, političke vladavine i buržoaskihinstitucija koje se realizuju uz pomoć njih. Ove pojave, takođe, uključuju i iskorišćavanje kućnog rada žena patrijarhatom, bilo muškarcem ili buržoazijom, kao i prisvajanje ženskog tela pojedinim muškarcima ili kapitalom ili eksploatacijom žena kroz jeftinu radnu snagu u društvenoj proizvodnji i silu koja se koristi (nasilje, porobljavanje putem seksualnih i fizičkih napada, suzbijanje individualnih i organizovanih/društvenih oslobodilačkih borbi).
Naravno, individualna reakcionarna akcija muškaraca i ugnjetavanje i dominacija nad ženom pripada materijalnom postojanju patrijarhata. Takođe, odnosi koje muškarci iz potlačene klase grade sa ženom, nasilje i reakcionarna prisiljavanja koja se na njih prenose čim vlast bude ugrožena, pripadaju patrijarhalnom poretku i jednako su materijalni. Ukratko, buržoaska porodica, institucije muža i oca su među institucionalnim strukturama patrijarhata. Ako pojedinačna postupanja muškaraca nisu bila deo ukupne vladavine muškaraca, a takođe ih nisu podržavale njihove institucije vlasti; ako državni aparat ne bi bio institucionalizovan kao policija, vojska, pravosudni sistem, pa čak i ideološki aparat; ako vojni aparati i pravosudni sistem kao zaštitnik reakcionarnog muškog nasilja ne bi ustali protiv svih pojedinačnih ili organizovanih akcija otpora žena, onda bi materijalna osnova pojedinačnih postupaka muškaraca bila odsutna i mi bi trebalo da se borimo samo protiv mentaliteta pojedinaca. Dokle god postoje ove institucionalne osnove, one podržavaju individualne akcije muškaraca i mušku dominaciju nad brakom, razvodom, nasiljem i seksualnim napadom.
Sve dok materijalne osnove patrijarhata ne budu ukinute, ne može se pojaviti društvo rodne jednakosti.
Iz tog razloga, borba žena za slobodu mora se okrenuti ka društveno-materijalnim temeljima patrijarhata. Borba za uništavanje materijalne moći mora biti jednako materijalno povezana sa revolucionarnom organizacijom, njenom politikom, snagom i političkom linijom masa. Slabljenje patrijarhalnog mentaliteta, promena društvenih normi i sličnih ciljeva može se ostvariti samo sa takvom materijalnom borbom. U suprotnom se ne postiže ništa, osim praznih fraza.
Sada kada se materijalna vladavina patrijarhata spojila sa buržoaskom vladavinom, čak i borba, koja sama po sebi je samo potraga za društvom rodne jednakosti bez rodnih diskriminacija i samo u potrazi za oslobođenjem žena (i oslobođenjem LGBT-a), se preklapa sa revolucionarnim putem proletarijata.
3.Obim rodne politike društva
Obim politike kontradikcije rodne uloge u društvu tematski utiče (promenom, produbljivanjem ili slabljenjem, preokretom) na odnos između ugrožene žene koja je podređena i nadređenog muškarca ugnjetača.
Program patrijarhata prirodno traži najprofitabilniji i bezbolan način održavanja ovog odnosa između tlačitelja i potlačenog. U raznim nijansiranim programima patrijarhata (imperijalističke globalizacije, različitih nacionalističko-antiglobalističkih programa, političko-islamskih ili fašističkih programa, itd.), njegov odnos prema kontradikcijirodne uloge u društvu dolazi sa ovim sadržajem. Na ovom temelju je zasnovano i mesto na kojem se žena bavi zakonom, brakom, razvodom i populacionom politikom, kućnim radom, eksploatacijom žena u različitim oblastima, snagom raspolaganja nad ženskim telom i drugim temama.
Programi oslobođenja žena mogu se u osnovi podeliti na dva dela.
Evolucioni programi teže da olakšaju ovaj odnos, da steknu pozicije za žene, stvaraju različite životne i političke prostore za žene. Sa ovim stečenim pozicijama pokušavaju da umanje patrijarhat u različitim varijacijama, štrajk po štrajk. Glavni predstavnici ove politike, sa svim svojim strujama, su feministički pokreti.
Revolucionarni program nastoji ukinuti odnos tlačenja i potlačenih, vladajućih i podređenih između muškaraca i žena, na najkraćem putu. Predstavnici ovog programa su komunisti.
Borbe za rodnu ravnopravnost se sprovode pojedinačno, lokalno, generalno, svesno, spontano, itd. U bezbrojnim oblicima i lokacijama oko ovih programa.
4. Revolucionarna kritika feminizma
Feminističke programe možemo podeliti u tri grupe: reformističke programe, utopijske programe i programsku kritiku/bez programa.
Feminizam, koji se razvio kao politički ženski masovni pokret (u prvom talasu pretežno zahteva borbu za pravo glasa, u drugom talasu politiku abortusa i tela) ispunio je deo ovih reformskih borbi. Žene eksploatisane klase nisu mogle imati koristi od jednog od ovih uspeha, osim u nekom delu. Međutim, ove borbe ukupno doprinele su važnim političkim i ideološkim položajima za ženski pol i za sve žene.
Problem je u tome što feminizam ne može povezati sve ove uspešne ili neuspešne reformske bitke sa revolucionarnim programom koji bi okončao patrijarhat. U vremenima u kojima se razvija kao politički masovni pokret, ne može da izgradi nikakav odnos sa istovremenim nastupanjem revolucionarnih borbi. Kao rezultat toga, feminizam je sve više odvojen od politike i razvio se iz reformističkih programa (i nerevolucionarne politike) u utopijske programe (i nepolitičke revolucije).
Ovo proklizavanje i utopija su bili neizbežni, jer sa novim prednostima u buržoaskom poretku, oslobađanje žena unutar buržoaskog poretka nailazi na ograničenja i buržoaski program za oslobođenje žena se završio, kao i politika žena koja nije htela uništiti buržoaski poredak. Utopije su zauzele mesto aktuelne politike.
Utopijski feminizam se pojavio sa nekim sklonostima (u mnogim situacijama uključio ih je sve). Anarhističke verzije feminizma (ili feminističke verzije anarhije) imaju perspektivu zajednica bez društva u formi ideološko-intelektualnih radnih grupa koje su se odvojile od političkog masovnog pokreta žena. U utopijskim orijentacijama najverovatniji program koji treba razmotriti suprogrami koji pokušavaju da neutrališu ili unište biološki pol. Ovaj program je bio logičan zaključak feminizma i najbliži revolucionarnom feminističkom programu, kao i realističnom feminističkom programu. Mada ova perspektiva ne uspeva da pojasni kako se vlast nad naukom i tehnologijom može oduzeti od muškaraca ili se socijalizovati na takav način da, ne samo privilegovani deo žena, već i sve žene mogu imati koristi od toga. To ne može da naiđe na odjek u okviru aktuelnog političkog pokreta. Ni intelektualno nije mogao da se oslobodi evolucije.
Dok utopijski programi odgovaraju sebi samima bez politike, postmoderni feministi su se pojavili u mnogim oblicima koji su pali još dublje od programa utopije, podržavajući potpuno odsustvo programa, negirajući potrebu za njime i veličajući neumereno nepotrebnost programa. Ove struje u svakom slučaju nemaju tvrdnju o materijalnoj revoluciji, već su pronašle osnovu politizacije kao nove intelektualne i aktivističke dinamike rodne borbe, sa LGBT pokretom kao sredstvom, koji se pojavio kao nova društvena sila. Ovim se može odigrati konkretna praktična, progresivna uloga.
Najnaprednija programska formulacija feminizma je ženska revolucija koja se pojavila u periodu kad je feminizam najviše politizovan i najviše dosegao ka sopstvenim masama. Međutim, materijalni način nije razjašnjen, protiv koga, sa kim i sa kojim sredstvima se ova ženska revolucija može realizovati, a to se i nije smatralo problemom. Iz tog razloga, i revolucija žena i patrijarhat ponovo su korišćeni samo na idealistički način i u apstraktnim izrazima kao “duh izvan materije”.
Kao što patrijarhalna linija kritike feminizma odvaja patrijarhat od muškaraca i “muških stvari”, feminizam podjednako razdvaja patrijarhat od strukturno-institucionalnog postojanja, njene “vladajuće materije”, izdvaja i produhovljuje tu podelu. Nedostatak politike u ženskom pitanju slobode postaje zajednička osnova koja donosi dva suprotstavljena pristupa u konačnoj analizi.
Čak i najdestruktivnije kritike muškosti će izgubiti svoju sposobnost da zadaju udarce patrijarhatu ako se ne spoje sa “kritikom oružja”, ako izgube volju da se pridruže masama žena koje su društvena baza patrijarhalnih napada, ako se razvije apstraktna “opozicija moći” umesto borbe koja uništava tu moć, ako neko zapadne u stanje da postane rezerva za nastavak muške vladavine putem identifikacije moći sa “muškim” i bespomoćnošću žene u teoriji; ukratko, ako se oslobađanje žena otklanja od strane sopstvene masovne osnove koja ima konkretno postojanje, od cilja uništavanja materijalnog postojanja muške vladavine i od njihovih saveznih potencijala koji su, takođe, materijalne egzistencije, ako se vrši degradacija na rat mentaliteta bez utvrđivanja sila i određenih ciljeva, izgubiće čak i svoju sposobnost da nanosi štetu patrijarhatu. Cela destruktivna akumulacija feminističke kritike muškaraca može postati oružje bez manevarskog metka u rukama komunista.
Iz tog razloga, komunisti imaju neke razlike u definiciji “problema” sa svakom od ovih feminističkih struja. S druge strane, ne postoji suštinska razlika sa ove tačke gledišta. Najosnovnija razlika između komunista i feminista nije u definiciji “problema”, već u definisanju “rešenja”.
Suštinska razlika između komunističkih i feminističkih programa ne leži u problematizaciji muškarca, čak ni u borbi protiv muškaraca i patrijarhata, već u kvalitetu same borbe.
Program ženskih sloboda evoluira sa svim svojim strujama (od socijalističkog feminizma do lezbejskog separatizma) i sa svim svojim političkim orijentacijama. Ne traži borbu koja napada materijalno patrijarhat. Bilo koje borbeno iskustvo feministkinja, uključujući borbe u kojima su pojedinačni muškarci meta, mogu se primeniti i praktikovati od strane komunista. Skoro svaki napad na ovu ili onu instituciju patrijarhata može se prisvojiti. Progresivnu ulogu može igrati svaka promena koju zahtevaju u patrijarhalnim zakonima. Glavni okvir onoga što su naveli u kritici muškosti, ideološki argumenti koje vode u borbi protiv muškosti i muškaraca, mogu se podeliti sa komunistima. Ali nijedna od feminističkih struja i feminizma u celini neće sve ove akcije dovesti do cilja društvene revolucije koja preovladava materijalnu vladavinu patrijarhata.
Feminizam ne uzima žene kao društvenu revolucionarnu dinamiku, ne kao društveni subjekat, već konačno kao objekat društva. Žena nije predmet aktivne akcije, borbe i uništenja (jer ko ne uništava, taj i ne gradi), već opozicije (u zamenu za delovanje aktivnog subjekta dominacije) i zaštite.
5. Revolucija žena
Ženska revolucija kao polovina društvene revolucije je revolucionarni program oslobođenja žena.
Kao što smo već objasnili, ukidanje patrijarhata znači, pre svega, uništenje, raspadanje i ukidanje njegove osnove – društvene podrške. To su privatno vlasništvo nad sredstvima proizvodnje i političko-ekonomskom strukturom koja se zasniva na tome.
Iz tog razloga, likvidacija materijalne osnove patrijarhata i ukidanje njene institucionalne strukture neizbežno znači raspadanje buržoaske države i ukidanje privatnog vlasništva nad sredstvima proizvodnje. Ženska revolucija neizbežno se preklapa s društvenom revolucijom u izgradnji socijalizma i samog socijalizma. Ova avantura se završava samo u komunizmu. Ona se formira kao osnovni element revolucije.
Drugim rečima, čak i ako imamo samo perspektivu oslobađanja ženskog pola na umu, čak i ako sva naša sreća zavisi od oslobođenja žena, ovaj put vodi do društvene revolucije koja će uništiti kapitalistički poredak i sva društva sa privatnom svojinom. Potlačeni ženski rod priprema i ostvaruje sopstvenu revoluciju u društvenoj revoluciji ugnjetavane klase. U tom slučaju, to znači za društvenu revoluciju ugnjetavane klase da ona mora sadržati žensku revoluciju kako bi stekla moć i dinamiku u borbi protiv svih ostataka privatne svojine.
Ali takva društvena revolucija i prateći socijalizam ne uklanjaju objektivnu osnovu za rodne razlike. Novo društvo mora postići takav nivo produktivnosti koja će socijalizovati i funkcije ljudske reprodukcije (kućni rad, brigu o deci, itd.), kao i privatnu svojinu nad proizvodima lične potrošnje koje čine osnovu akumulacije lične svojine unutar porodice. Dok se ovaj nivo ne postigne sa osvajanjem svih sredstava, društvo, u kome su žene drugi pol, nastavlja da postoji.
Nakon što žene duboko promene sopstvenu situaciju razbijanjem patrijarhalnog kapitalističkog poretka, one su u poziciji da nastave ovaj revolucionarni napad u cilju društvenog napretka.
Stoga, tokom, pre i posle društvene revolucije, koja kombinuje sudbinu potlačenog pola sa ugnjetenom klasom, pojavljuje se potreba za konkretnom rodnom politikom i organizacijskom linijom, što dovodi do sasvim različitih društveno-političkih zadataka i organizacionih oblika.
U poređenju sa današnjicom, društvena revolucija koja vodi ka socijalizmu nesumnjivo će imati neuporedivo napredni nivo, čak i sa svim svojim prvim dobicima. To neće dovesti do apsolutnog oslobađanja, već će uticati na to. Zbog toga je važno u izravnavanju ovog puta, koliko žena ima moć u novom društvenom poretku, u kojem suverenitet čoveka nad čovekom nije još uvek ukinut. To znači da je autonomna organizacija žena na osnovu njihove rodne svesti moralna (ili kada govorimo o velikom novom društvenom poretku, prikladno je govoriti o nebrojenim vrstama autonomnih organizacija), tako da one učestvuju u partiji, u državi, u vojsci i u zakonu, itd., i sa potrebnim nivoom količine i učestvujući sa svojim rodnim kvalitetom kao kolektivnom, društvenom snagom. Koliko će proporcionalno učestvovati u ustanovljenoj moći zavisi od učešća u svakoj oblasti revolucije kao što i zavisi od organizovanog stvaranja svog materijalnog postojanja (tj. da li ispunjava uslove za razvoj u vodeću silu).
Štaviše, žene moraju zauzeti svoje mesto u ovom društvenom poretku, ne samo za materijalno garantovanje sopstvene slobode na organizovan način, već i za garanciju postojanja čitavog poretka jer su žene jedna od najnaprednijih dinamika ovog poretka, možda i najprogresivnija. Iz tog razloga nije dovoljno za prekid rodne diskriminacije da se ukine privatno vlasništvo nad proizvodnim sredstvima sa uslovima kapitalističe eksploatacije. Za slobodu žena, takođe, mora se ukinuti i oblik privatne svojine nad robom široke potrošnje. Žene su jedna od dinamike koja ima najveći interes za progresijom revolucije, čak i u socijalizmu, i, kao deo svog rodnog identiteta, najverovatnije će postati svesne tog samog interesa. Drugim rečima, žene su jedan od najnaprednijih revolucionarnih dinamika koji vode socijalizam u komunizam, a žensku revoluciju vode na toj osnovi.
6. Saveznici ženske revolucije
Sa kojim se društvenim snagama žene moraju ujediniti?
Na koje se u svojoj borbi moraju osloniti?
U politici, na silu se mora odgovoriti silom. Dok pokušavate uništiti materijalnu vladavinu patrijarhata, veličina i kvalitet sila i cilja koji su vam potrebni su drugačiji. Konačno, pitanje sila će opet biti različito ako se suprotstavite patrijarhatu, predmetu, promeni i branite svoju poziciju.
Ako je vaš odgovor prvi, onda pitanje koje odgovara društvenim snagama ove revolucije nije “ko je rodno diskriminisan?” Pitanje je: “Ko drugi ima interes da likvidira materijalne osnove patrijarhata (ove i te konkretne stubove)?” Ako je tako, revolucionarni put ženske slobode će pozvati jedan deo muškaraca u savez, koji su u antagonističkom odnosu sa privatnom svojinom i buržoaskom političkom strukturom koja štiti i održava privatnu svojinu.
Ako je vaš odgovor drugi, nakon evolucione strategije, onda je pitanje “ko je rodno diskriminisan?” pitanje. U prvom slučaju, osnovno pitanje će biti kako se osloboditi, u drugom kako se braniti.
Ovako se žene postavljaju u društvenoj revoluciji kao polovini revolucije, prema revolucionarnoj strategiji kako u delu klase i slojeva, tako i kao rod koji ima interes za ovu revoluciju kao svoju društvenu dinamiku, u ime pola.
Sa aspekta proleterske klase situacija je sledeća: proleterka je deo revolucije i kao deo samog proletarijata u borbi za oslobađanje svoje klase i kao njenog predstavnika, ali i kao rod je saveznik proleterskog muškarca.
Ova politika ne predviđa socijalni mir ili rodno pomirenje između muškaraca i žena, između proleterske žene i proleterskog muškarca, već borbene zajednice i revolucionarni savez. Iz tog razloga, to ne znači da komunistička žena ne pravi muškarcu problem, baš kao što rodna borba u tom savezništvu povremeno vodi do ideoloških i političkih borbi.
Čak i iz perspektive oslobođenja ženskog pola, buržoaske žene nisu deo društvene osnove ženskog subjekta, baš kao što nisu i fundamentalni saveznici, iako su i one pod uticajem rodne diskriminacije. Osnovni saveznici su muškarci proleteri. Ali ovo preferiranje ne znači da okreću leđa sestrama, njihovim rodnim sestrama. U stvarnosti, ovaj stav znači da feminizam ne pokreće destruktivne žrtve koje zahtevaju borbu za svoje sestre. Stoga preferira da ostane u granicama buržoaskog poretka i miri se iz tog razloga sa buržoaskim muškarcem i ne nosi time čak ni trag njihove krivice.
Ostali strateški saveznici ženske revolucije su klase i slojevi povezani sa društvenom revolucijom.
Bez sumnje, borba povezana sa ovom revolucionarnom strategijom može ući u taktičke saveze sa buržoaskim ženama i političkim subjektima koji ih predstavljaju u različitim periodima, agendama i temama. Ako žena predstavlja one delove društva koji imaju interes za društvenu revoluciju ili one koji su potencijalna rezerva, bezbroj taktičkih saveza može se upisati sa političkim subjektima koji predstavljaju feminističke programe evolucionog ili reformističkog kvaliteta ukoliko uzmemo nivo političke snage (komunisti, feministi, različite reformističke strukture) sa nivoa društvenih snaga (društvenih klasa i slojeva, polova i drugih delova). Konkretno, feministički politički subjekti mogu postati glavni partneri taktičkih saveza, čak i na duži rok. Štaviše, neki od feminističkih političkih subjekata mogu preuzeti revolucionarni stav unutar razvijajućeg društvenog revolucionarnog procesa, zadržavajući vlastitu političku egzistenciju i krenuvši u strateške saveze. Ali na kraju, ništa se ne menja u društvenim snagama društvene revolucije, kojoj ženska revolucija zapravo pripada.
Kada društvena revolucija ispuni svoje prve i fundamentalne zadatke, i time podigne oblik socijalizama, položaj društvenih snaga i uloga će se ponovo promeniti. Kada se eksploatišuće klase likvidiraju, a klasne podele unutar ženskog pola promene, uključujući i žene koje su otuđene od svog roda, učesnici ovog novog poretka, kao i sadržaj novih sporazuma, moraju biti preuređeni.
Dvostruka priroda odnosa između ugnjetenog pola i ugnjetavane klase, kao i istovremeno biti deo saveza a biti i deo takvog odnosa, biti deo dotadašnje društvene dinamike, i, kao društvena dinamika, u interakciji sa ovom dinamikom, pre svega se izražava u komunističkoj partiji.
Naravno, ova dvostruka uloga neće preovladati razbacanim ženama koje učestvuju u revolucionarnim redovima. To bi odgovaralo liniji bez programa unutar aktivne levice u vezi sa pitanjem oslobođenja žena. Da bi proizvela pravi revolucionarni potencijal ženskih vlastitih političkih zahteva i svoje borbene linije, ona mora organizovano da obezbedi sopstvenu kolektivnu egzistenciju između saveza i samog sastava klase, u organizaciji političkih subjekata, u partijskim organizacijama unutar komunističke partije, u svojoj organizaciji kao pola komunističke partije i autonomne organizacije. Kao i druga sredstva političke borbe (klubovi, sindikati, frontovi, akcije i sl.), sličan odgovor mora se dati revoluciji koja će se sprovoditi nakon društvene revolucije. Pored toga, skorašnje borbe sa specifičnim zahtevima vezanim za pitanja žena, stvorili su i nastavljaju da stvaraju veliki broj nezavisnih masovnih organizacija žena.
7. Uloga nasilja u ženskoj revoluciji
U prethodnim oblicima društva ili u njegovoj formi unutar kapitalističkog poretka, patrijarhalni poredak je poredak represije i, kao i u svim sistemima represije, može preživeti samo uz silu oružja. Samo društvena revolucija koja uništava ovaj poredak ugnjetavanja otvara put upotrebe sile i na nasilje vladara odgovara upotrebom sile. Jednako je neophodno da se lomi vladajuća klasa sve dok se materijalna osnova ovog odnosa potpuno ne ukloni, tako da se odbijaju novi kontrarevolucionarni napadi.
Ženska revolucija mora dovesti do borbe koja vodi u oružane oblike borbe protiv patrijarhalnog poretka.
Realnost da se ženska revolucija razvija kao osnivač društvene revolucije koja razbija kapitalistički poredak i klasni poredak, ne može dovesti do generalizacije da bi učestvovanje žena u mehanizmima društvene revolucije bilo dovoljno.
Ako se žene na neki način povezuju sa sredstvima nasilja, da bi postalo moguće sopstveno rodno oslobođenje, pre svega moraju postati aktivni subjekti da osiguraju opšti uspeh društvene revolucije. Ovaj odnos, kao i gore opisan, kao učešće jedne žene, olakšao je društvenu revoluciju i objektivno je bliže oslobađanju žena. Ali to nije dovoljno. Za socijalnu revoluciju, u svim borbama, žena mora izgraditi odnos sa sredstvima nasilja, delovanjem koje je povezuje sa svojim kolektivnim identitetom. Dakle, ona mora da učestvuje u oružanim borbama sa svojom rodnom organizacijom, politikom i perspektivom. To znači da ne ostane u borbama kao deo izolovanih žena, već da doprinese kvalitetu kao društvenoj sili i, kao rod, razmenjuje dobitke stečene u toj borbi. Drugo, i možda do danas, deo u kome su žene možda najviše neadekvatne u oružanim oblicima borbe su one akcije koje se bave sopstvenim organizovanim izdvajanjem i korišćenjem nasilnih sredstava u direktnim, ženskim, političkim pitanjima. Drugim rečima, problemi kao što su rodna prava, nasilje nad ženama, seksualni napadi i različiti oblici silovanjamoraju postati predmet oružanih oblika borbe za slobodu žena, bez obzira da li ih podržavaju patrijarhalne društvene institucije (patrijarhalna, buržoaska država i aparat oko nje), ili prošireni krajevi ovih patrijarhalnih aparata, ili civilno naoružanih stražara i tvoraca patrijarhalnog poretka.
8. Vođstvo žena
Dvostruka revolucija protiv dvostruke eksploatacije prirodno zahteva dvostruku organizaciju i dvostruki razvoj u vođstvu.
Pitanje ženskog liderstva je u suštini, a i rezimirano je i pitanje nastanka rukovodstva ženske revolucije. Uz društvenu revoluciju i zbog dvostruke uloge žena u ovoj revoluciji, može se raspravljati o pitanju ženskog liderstva i njegovom nastanku u ženskoj revoluciji na dva međusobno povezana nivoa: pitanje ženskog rodnog liderstva u društvenoj revoluciji i pojava rukovodstva ženske borbe.
Dvostruki karakter ovog razvoja liderstva može se formulisati kao “vođstvo ženskih borbi” i “žensko vođstvo društvenih borbi”. Žensko liderstvo mora da se formira u vodećim organizacijama i vodećim ženama u savezu ove dve linije.
Obim ženskog liderstva zahteva da se pojavi organizaciono i političko vođstvo ženske revolucije, pojavljivanje revolucionarne analize i takvog programa, kao i ideološki okvir svega, barem među glavnim snagama ženske revolucije i najvažnijih savezničkih partnera.
Ovo dovodi do zaključka da ženski pol mora postati lider u borbi za slobodu sveg čovečanstva i to znači da snage borbe za slobodu žena predstavljaju zahteve i aspiracije ugnjetavane i eksploatisane klase i slojeva na najnapredniji način i da razvija živahne političke odnose sa svim pitanjima društvene borbe.
Istorijske akumulacije političko-organizaciono-ideološkog rukovodstva i njenih sredstava uključuju različite oblike organizacija, različita sredstva iz sistema kvota na jednaku zastupljenost, kao i životnu praksu i doprinos pojedinačnih lidera žena. Sadašnja formacija ženskog vođstva takođe će napredovati ovim dobicima.
Žensko liderstvo može se ostvariti samo kao kolektivni čin subjektivizacije i na osnovu kolektivne rodne svesti. Naravno, ova praksa rukovodstva će se takođe usaglasiti sa pojedincima. Ženski pol je već proizveo lidere i nastaviće da ih proizvodi.
Ali to ne baca senku kolektivnog kvaliteta liderstva. Ako žena ne postane vođa kao ženski rod, onda kao pojedinac ona ne postaje lider na osnovu svog identiteta i, pored toga, praksa liderstva koja se ne oslanja na sopstvenu društvenu osnovu ne može da se širi. Naravno, iako se rukovodna praksa pojedinih žena, razvijajući se kao izolovane akcije pojedinaca, nesumnjivo predstavlja postignuće u ime svih žena, razvoj žene ka lideru na ovaj način je u stvarnosti sličan”naporima za promenu sistema držeći dobru poziciju u njemu “. Postojaće nedostatak kontinuiteta i sistema.
Žensko liderstvo, kao i svaka liderska praksa, razvija borbu koju žele voditi. Individualni lideri, kao i organizovani lideri, moraju se fokusirati na razvoj ženske organizacije, borbe za oslobođenje žena i njihove politike, a ne na sopstveni razvoj, uključujući i vođenje sopstvenog revolucionarnog razvoja.
Žensko vođstvo uključuje uvažavanje i odbranu pozicija stečenih u ime žena. Iz tog razloga, učešće u praksi ženskog rukovodstva mora se takođe konkretizovati u ocenjivanju sopstvenih praksi vođstva (praksa kao pojedinac, organizacija ili kao određena grupa) i u njihovoj političkoj odbrambenoj akciji.
9. Borba za reforme i masovni politički pokret
Borba za reforme i masovni politički pokret
Ovaj politički kontinuitet podrazumijeva mobilisanje žena o različitim pitanjima socijalnih borbi, mobilizaciju žena za borbu sopstvenih rodnih zahteva i pitanja, društvenu konfrontaciju i mobilizaciju dinamike društvene revolucije, kao i progresivne snage društva za rodne teme i političke borbe. Ako je borba protiv patrijarhata odložena do revolucije ili u neograničenu budućnost, a žena ima osećaj slobode koja je odvojena od dnevne politike, ni rodne svesti pojedinih žena niti kolektivnog identiteta žena i njihove društvene akcije ne mogu da se razviju.
Zbog dvostrukog karaktera revolucije, politički masovni pokret žena mora nužno da se razvija bilateralno. To znači kolektivno učešće žena (a ne masovnog učešća pojedinih žena) u cijeloj društvenoj borbi kao društvenoj sili, kao pola. Zatim postoji borba žena protiv različitih ekscesa ugnjetavanja i ponižavanja koje je pretrpeo njihov rod. Važno je širiti ovu borbu u svim društvenim i militantnim dinamičnostima.
Različita pitanja i pitanja ženske slobode moraju postati dnevna tema svih bitaka. Borba žena za različite ekonomske, političke i društvene reforme mora biti povezana sa revolucionarnim programom, ali ovaj revolucionarni program, uključujući i borbu za reformu, mora se konkretizovati u svakodnevne političke borbe i političke taktike. Različite teme i problemi ženske slobode moraju postati svakodnevno pitanje.
Te borbe za reformu, pre svega, dozvoljavaju ženama da formiraju kolektivnu svest u ovim borbama i sposobnost da preduzmu zajedničke akcije i steknu iskustvo političke borbe. Dobijene reforme pružaju pogodnije političke uslove za organizaciju i politizaciju žena i njihovo učešće u društvenom životu i borbi. Zapravo, patrijarhat je potučen, patrijarhat gubi svoj pravni, politički i ideološki status i prostor kroz izgubljene reforme. Na kraju, subjektivisanje žena u društvenim borbama postaje moguće.
Mase žena mogu samo da se udruže sa svojim vlastitom avangardom u tim borbama, a oslobodilačka borba donosi sopstveno liderstvo.