Da li je SFR Jugoslavija bila socijalistička zemlja?

Prikaz analize u vezi rasprave oko karaktera SFRJ

Predgovor

Brošura pod nazivom ”Da li je Jugoslavija socijalistička država” je izašla od strane zavoda za literaturu na stranim jezicima u Pekingu, 1963. Njen sadržaj je u stvari samo jedan dio (treći komentar) otvorenog pisma, kojeg je Centralni komitet KP Kine uputio Centralnom komitetu SSSR-a. Sadržaj toga pisma je objavljen i u vidu knjige pod nazivom ”Polemika o generalnoj liniji internacionalnog komunističkog pokreta”. Rasprava izmedju komunističkih partija Kine i SSSR-a je nastala u vremenu kada su već bili očiti znaci da rukovodioci Sovjetskog Saveza napuštaju izgradnju socijalizma i slijedeći revizionizam kreću putem birokratskog kapitalizma. Kineski komunisti su tada drugarskom kritikom konkretno ukazali na nepravilnosti sovjetske unutrašnje i spoljne politike, sa ciljem postizanja djelotvornog jedinstva na osnovama marksizma-lenjinizma.

Prijedlog generalne linije internacionalnog komunističkog pokreta, za koji se zalagala, KP Kine, ukratko rečeno je glasilo: ”Proleteri svih zemalja, ujedinite se; proleteri svih zemalja, ujedinite se sa podjarmljenim narodnim masama i ugnjetavanim nacijama, suzbijajte imperijalizam i reakciju u svim zemljama; borite se za svjetski mir, za nacionalno oslobodjenje, narodnu demokratiju i socijalizam; učvršćujte i jačajte socijalistički lager; ostvarite postepeno potpunu pobjedu svjetske proleterske revolucije; uspostavite novi svijet bez imperijalizma, bez kapitalizma i sistema eksploatacije”.

Kao što nam je u medjuvremenu poznato, razvoj u Sovjetskom Savezu je išao na iskorenjenje socijalističkih dostignuća i uvodjenje kapitalizma novog tipa, a na internacionalnom planu je Sovjetski Savez nastupao socijalimperijalistički. Malogradjansko izrodjavanje partijskih funkcionera u redovima KP SSSR-a, preuzimanje vlasti od njihove strane i stvaranje nove klasebirokratsko-tehnokratskog tipa je postepeno dovelo do političko-ekonomske neefikasnosti sistema. Birokratsko-kapitalističke strukture, koje su bestidno govorile čak i o uvodjenju komunizma (!) u zemlji, pokazale su se kao inferiornije u poredjenju sa monopolkapitalističkim strukturama zapadne ”konkurencije”. Raspad takvog sistema, koji svojim proizvodnim odnosima predstavlja odlučujuću prepreku razvoju proizvodnih snaga, je istorijski nužan i zakonit. Prema tome, Sovjetski Savez nije doživeo raspad kao socijalistička država. Ovdje se može govoriti samo o potpunom bankrotu revizionizma, dakle propasti jedne ideologije koja negira osnovne principe naučnog socijalizma.

Revizija kapitalizma u bivšem Sovjetskom Savezu donijela je sobom i veoma izražene oblike kolonijalnog ugnjetavanja, i to ne samo prema zemljama u razvoju nego i prema bivšim sovjetskim republikama. Neposredna posljedica toga su prijetnje ratom i vodjenje nepravednih ratova Moskovske centrale protiv nacionalnooslobodilačkih pokreta u bivšim sovjetskim republikama.

To sve upućuje na opravdanost brige kineskih komunista kada je bilo pitanje da li će se KP SSSR-a otrgnuti od puta u sunovrat kapitalističkog barbarstva. Polemika o generalnoj liniji je jedan dokumenat o njihovom drugarskom naporu za odbranu izvornih principa marksizmalenjinizma, i služiće svjetskom radničkom i komunističkom pokretu utoliko više kao orijentir. Jer, epoha imperijalizma traje još i danas.

Veoma značajno mjesto u toj polemici zauzima pitanje Jugoslavije. Kakav značaj ima pitanje karaktera države Jugoslavije danas, kada ona više ne postoji?

To pitanje je prvenstveno značajno po tome što su dramatične društvene promjene u Jugoslaviji, u analiziranom razdoblju, u prvom redu slom socijalističke revolucije 1948, postavile osnovu za izbijanje jugoslovenskog rata 1991. Vladajuća oligarhija, sa J. B. Titom na čelu, se za ”šaku dolara” stavila u službu imperijalizma. Nakon likvidacije KPJ napustila je ona izvorne ideje socijalističke revolucije i proleterskog imperijalizma, a umjesto toga krenula u reviziju kapitalizma posebnog tipa i oživljavanje sitnoburžoaskog nacionalizma. Jedna od osnovnih posljedica tih promjena jeste uspostavljanje nacionalnih političkih birokratija, koje snose odgovornost i za oživljavanje nacionalnog ugnjetavanja. Od 1948. jugoslovensko društvo je sistematski vodjeno prema nacionalnom podvajanju, ne zbog ideologije komunizma (jer ona stoji na principu internacionalizma), nego baš protiv komunizma. Što su više iz toga društva uklanjani elementi socijalističkog i komunističkog (iako je Titova vrhuška izdala socijalizam, nije ona smjela sebi da dozvoli naglo ukidanje nekih socijalnih dostignuća, preko kojih je ona sebi pravila socijalističku legitimaciju), sve dublja je bila priprema za veliki predstojeći ratni obračun u koji su uvučeni jugoslovenski narodi.

Temeljni i neposredni uzročnik rata je velikosrpski koncept u čiju se realizaciju upregla najspremnija, najodlučnija i najjača politička i vojnička snaga bivše Jugoslavije.

Partija rada smatra da naši narodi jedino vlastitim naporima mogu doći do trajnog mira na prostoru bivše Jugoslavije. Prvenstveni zadatak radničke klase i napredne inteligencije u bivšim jugoslovenskim republikama jeste borba protiv pojava reakcionarnog nacionalizma u svojoj naciji i solidarnost sa narodima koji se bore za nacionalnu i socijalnu slobodu.

Pored toga što jugoslovenski revizionisti nijesu mogli a niti htjeli da pravilno riješe nacionalno pitanje, doveli su oni Jugoslaviju u polukolonijalni položaj. Poslije 1948. Jugoslavija je svoj ekonomski razvitak bazirala na izdašnoj pomoći sa Zapada. To je bila cijena izdaje revolucije. Krajem osamdesetih godina, uslijed promjena strategije Zapada prema ulozi Jugoslavije, kao saboteru antiimperijalističke borbe, dolazi do produbljivanja ekonomske krize, praćenom i krizom političkog sistema. Godine 1981. prelazi inostrano zaduženje Jugoslavije iznos od 20 milijardi dolara. Uz lagano variranje taj iznos ostaje skoro na istom nivou, iako je Jugoslavija u kratkom roku otplatila nekoliko milijardi dolara . Danak imperijalizmu, plaćen pljačkom od strane domaće birokratsko-buržoaske klike u znatnoj je mjeri doprinio osiromašenju radništva, seljaštva i srednjih slojeva. Radništvo izvodi masovne štrajkove širom zemlje. Radnička borba, iako u uslovima organizacione neobjedinjenosti, se tako razvila da se radnički zahtjevi nijesu ograničavali samo na ekonomskim, nego su sve više poprimali i politički karakter. Revizionistički Savez ”komunista” Jugoslavije (SKJ), nije više raspolagao mogućnostima da ekonomsku krizu prevlada i ona se pretvorila u temeljnu političku krizu.. Takozvanim komunistima iz njegovih rukovodećih redova padaju konačno maske i oni otvoreno zastupaju nacionalističke pozicije i stupaju u akciono jedinstvo sa reakcionarnim nacionalističkim snagama i neofašistima.