Tekstovi

Sve pripreme za otpočinjanje imperijalističkog rata su u završnoj fazi. Na jednoj strani je zapadni imperijalizam koji predvode SAD, na drugoj strani su ruski i kineski imperijalisti sa svojim saveznicima. No, nisu isključeni dogovori i tajno paktiranje među imperijalistima u poslednjim trenucima pred sukob, kao što je to bilo i pred Drugi svjetski rat. Danas su imperijalisti otišli korak dalje od prethodnog perioda, iako suprotstavljeni, oni ratuju jedni pored drugih po različitim zemljama, i utrkuju se ko će da proda više svog oružja svim zaraćenim stranama. Ideologija tu nije uopšte bitna, niti su imperijalisti “gadljivi” na najreakcionarnije pokrete. Kakvu će formu rat dobiti u narednoj fazi može se samo nagađati, ali da se sukob ne može zaustaviti je evidentno.

Dakle, sledi nam veliki, mnogo veći sukob, i samo je pitanje vremena kada će sadašnji sukobi preći u novu fazu.

Kakav stav zauzeti u narastajućem sukobu, jer se radi ne samo o sudbini stotine miliona ljudi, nego možda i čovječanstva.

PR polazi od stava da nijedan revolucionar ne može ostati po strani i zauzeti “neutralnu poziciju”, već poziciju koja otvara perspektivu za pravedniji svijet. I tu se ne radi o snazi tog revolucionarnog subjekta i koliko on uopšte igra ulogu u tim sukobima, već o principijelnoj poziciji koja se mora zauzeti.

Glavna slabost koju je zapadni imperijalizam imao je kako svoju trenutnu prednost u vojnom potencijalu popuniti živom silom na terenu. Tu je NATO uspio da ostvari dva značajna strateška cilja: da se potpuno vojno primakne granicama kontrole ruskog imperijalizma i da dobije kao saveznike nekoliko miliona vojnika protiv ruskog imperijalizma, da ratuje “do poslednjeg Ukrajinca, Poljaka, Moldavca, Estonca…”. Istovremeno, zapadni imperijalisti ultimativno ne dozvoljavaju nijednoj zemlji Evrope da zauzme neutralnu poziciju u budućem sukobu i primoravaju ih da postanu članice NATO. Ruski imperijalisti su značajno podigli moć svog vojnog potencijala i uspjeli su da ostvare strateške ciljeve u Siriji, Ukrajini, ali imaju nekoliko ključnih slabosti – vojni potencijal je na nešto nižem nivou u odnosu na zapadne imperijaliste, ekonomski problemi, manje vojnika u odnosu na NATO i tzv. petu oligarhijsku kolonu u svojim redovima. Tako da budućnost ruskog imperijalizma, i uopšte mogućnost da se sačuva parčanje njene teritorije od dokazanih civilizacijskih lešinara, zavisi umnogome od saveznika koje budu imali, tj. ponašanja u prvom redu Kine, ali i ostalih zemalja. No, tu ne treba zanemariti i pokrete masa po svijetu kada se sukobi među imperijalistima podignu na viši stupanj.

Koje je mjesto i uloga Balkana u budućem imperijalističkom ratu?

Balkan je značajan za zapadni imperijalizam, ne samo da ga NATO stavi pod kontolu i potpuno potisne ruske imperijaliste sa Balkana, nego i zbog regionalnog turskog imperijalizma koji može igrati značajnu ulogu tokom imperijalističkog sukoba najvećih sila. I tu se dolazi do osnovne protivurječnosti, koja ne ide u korist zapadnim imperijalistima. Sve balkanske zemlje, ma kako deklarativno bile za savez sa zapadnim imperijalistima protiv ruskog imperijalizma, suočavaju se sa masama koje nisu spremne da slijede tu politku marionetskih režima u svojim zemljama, pogotovo da ginu za račun zapadnih imperijalista po ruskim prostranstvima. Zato je uloga turskog regionalnog imperijalizma da stavljanjem Balkana pod svoju kontrolu dodatno “pacifizira” svaki otpor zapadnom imperijalizmu u pohodu protiv ruskog imperijalizma i ujedno ojača turske imperijalne interese. Na te ustupke turskom regionalnom imperijalizmu je zapadni imperijalizam sada prinuđen.

Koji je zadatak svih revolucionara na Balkanu?

Prije svega, jasna pozicija protiv svih imperijalista. Znači: zapadnih, ruskih, turskih. Ta pozicija je u prvom trenutku ubedljivo najslabija, jer će mase, što milom, što silom, biti stavljene u položaj da dodatno služe zapadne, ruske ili turske imperijaliste, misleći da se istorijsko klatno ipak neće spustiti na njihove vratove. Iako savremeni ratovi iziskuju visoku tehnologiju i manju upotrebu žive sile u direktnim sukobima, ona je neophodna da bi se održao nametnuti poredak, a što opet olakšava manevarski položaj oslobodilačkim pokretima. I mi učimo baš iz te istorije borbi oslobodilačkih pokreta, kako iz prošlosti tako i iz sadašnje njihove sve intenzivnije borbe po svijetu. Znamo da je to pozicija koja jedina otvara perspektivu, ne samo balkanskim narodima, nego pomaže jačanju protivurječnosti među samim imperijalistima. Upravo ta pozicija dodatno otežava njihovu porobljivačku politiku. Svaki glas na Balkanu u prilogu stvaranja Balkanskog pokreta otpora dodatno unosi pometnju u redovima sluga imperijalista, a svaki borac u redovima tog pokreta iziskuje angažovanje na desetine vojnika. Time Balkan može opet postati ona tačka koja suštinski otežava strateške interese svih imperijalista. Neuspjeh zapadnog imperijalizma na glavnom frontu da izvrši parčanje Rusije i uništenje ruskog imperijalizma direktno bi ubrzao lanac socijalnih revolucija širom Zapadne Evrope i SAD i otvorio perspektivu za ponovnu pobunu ruskog i kineskog proletarijata.

To je naša politika. To su naši ciljevi.
Protiv imperijalističkog rata!
Mir među narodima – rat među klasama!
Balkan balkanskim narodima!
Balkanskim pokretom otpora!

Nakon raspada Jugoslavije i ratova, 1. maj se nije obeležavao. Kasnije je nastavljeno po izletištima to malograđansko praznovanje. Borbeni praznik radničke klase davno je izgubio tu svoju osobinu na ovim prostorima.

PR je prva organizacija koja je na beogradskim ulicama 2000­i nekih počela da obnavlja neke naznake borbenog duha tog praznika. PR je nekoliko godina sama ispred uništenih fabrika u Rakovici, ispred Vlade, spomenika Dimitriju Tucoviću manifestovala sa crvenim zatavama. Parolama i govorima je pokušavala bar malo da utiče na svest obespravljenih masa da počnu izlaziti na ulice, na proteste. Tih godina su i ostale levičarske grupe počele da manifestuju po beogradskim ulicama.

Onda su sindikati pod pritiskom počeli da izvode radnike na ulice. Potkupljeni vrhovi sindikata istovremeno je trebalo da olakšaju process tzv. privatizacije, odnosno da preduprede druge oblike otpora. Oni su svesno ušli u maskaradu od tzv. socijalnog dijaloga, (trijada: poslodavci­državasindikati), a što je bio uvod u totalnu kapitulaciju tih sindikata.

PR se sa ostalim levičarskim grupama priključila sindikalnim protestima, pokušavajući zajedno da im daju malo borbeniji karakter. Međutim, u tome se nije uspelo. Sve se svodilo na tzv. protestne šetnje, bez imalo vidnog klasnog otpora i volje da se demonstrira.

Nakon nekoliko godina PR je odustala od protesta sa sindikatima, pokušavajući da svojim izolovanim akcijama samostalno pokaže koji su putevi borbe protiv diktature kapitala. No, ni to nije nailazilo na podršku, čak ni kod levičarskih grupa koje su i dalje manifestovale sa takvim sindikatima.

PR podržava sve pokušaje da se utiče da predstavnici radničke klase izađu na ulice i demonstriraju.

No, PR će voditi odlučno idejnu borbu protiv onih koji pozivaju na protestne šetnje umesto demonstracija, koji svojim parolama napadaju “slabosti” i “nepravde” samog sistema, umesto osnove na kojima počiva taj sistem, pod izgovorima da nije vreme za radikalniji nastup. Za njih i neće nikada biti vreme za radikalniji nastup, jer oni sa reformističkih pozicija preuzimaju ulogu već skoro nestalih i potkupljenih sindikata u odbrani samog sistema, odnosno kolaboracije sa centrima moći globalnog kapitala.

Vreme koje je pred nama ostavlja levicu na brisanom prostoru pred naletom opšteg fašizma i sve veće diktature kapitala. Buđenje klasne svesti ne može biti ako se kreće sa reformističkih pozicija, već obrnuto – revolucionarna pozicija budi mase i rasplamsava njihov klasni otpor i jača klasnu svest. Kada levica, bilo to PR ili bilo ko drugi, baci bar jedan kamen na institucije sistema, njegove branitelje, biće prvi dokaz da se nešto menja. To će biti signal da se levica radikalizuje, a sa takvom i jedino takvom levicom će poći i obespravljene mase, svi ti radnici zatvoreni u okove privatizovanih fabrika, svi ti mladi ljudi iz predgrađa bez perspektive, sva ta pamet Srbije, BiH, Hrvatske, Kosova, Makedonije…, sve to najbolje u tim narodima koje neće da potone i valja se u tom glibu opšte nepravde, korupcije, eksploatacije, siromaštva…

U susret klasnom otporu!
Jedino revolucionarnom borbom!

Danas se u uslovima diktature kapitala dešavaju fenomeni koji na jedan novi način oslikavaju klasne sukobe, a koji su posledica globalnog pohoda kapitala s ciljem porobljavanja naroda svijeta, ujedno sa zatiranjem dosadašnjih građanskih prava, potpunim razbijanjem i minimiziranjem prava radničke klase i davanjem sve većeg prostora novim oblicima fašizma. Paralelno sa ovim pohodom modernih konkviskadora, dešavaju se i fenomeni novih oblika klasnog otpora čije poprište se sve više izmešta iz krugova tvornica na trgove i ulice gradova, kao i kroz radikalnije oblike i direktan oružani otpor u vidu gerilskih pokreta. Radničkoj klasi u tvornicama su stavljeni mnogo čvršći okovi, i ona je u suštini pretvorena u moderne robove, tako da je njen oblik klasnog otpora umnogome ograničen, odnosno zahtjeva mnogo veći stepen krize i dezintegracije kapitala, da bi dobio na zamahu i pokazao svu svoju snagu.

Postavlja se jednostavno pitanje – kako podizati stepen klasnog otpora među radnicima koji su zastrašeni, ucenjivani i izloženi sve većem stepenu eksplotacije. Odgovor je jednostavan – proizvesti klasni otpor na ulici u takvom obimu i sa toliko raznovrsnih formi koje će natjerati sistem na veću primenu sile s ciljem slamanja opravdanog narodnog otpora, odnosno dovoditi ga, na kraju, do paralize, kada će radničkoj klasi biti omogućeno da radikalnijim oblicima klasne borbe i po cijenu klasnog rata preuzmu sve te tvornice, rudnike, elektrane, banke u svoje ruke, u ruke onih koji najbolje znaju kako sve te tvornice i svi ti sistemi funkcionišu…

Pred nama je 1. maj, borbeni praznik radničke klase koji to nažalost više nije na ovim prostorima. Da li je uopšte moguće povratiti njegov borbeni karakter? Da li je uopšte moguće da se on otrgne iz ruku malograđana, reformista i raznih drugih sluga režima? Da li je uopšte moguće i da li ga treba obelježiti kada sindikati, koji bi trebalo da zastupaju interese radnika, ne samo da su stavljeni u službu režima, nego faktički više i ne postoje? Da, 1. maj treba obelježiti, ali ne iz neke nostalgije, niti iz potrebe da se pokaže da na ovim prostorima postoji kakva­takva ljevica. Treba ga obelježiti da bi se naznačio put poprišta novih formi klasnih borbi koje su ulice sve više preuzele, kako to već radi revolucionarna ljevica širom svijeta.

No, tu se dolazi do još jednog pitanja.

Da li sam način obelježavanja tog borbenog praznika radničke klase, najbolje ne govori i o stepenu klasne svijesti i o stepenu klasne borbe? Svjedoci smo da se i malobrojna reformistička ljevica balkanskih prostora sve više stavlja u službu diktature kapitala. Ona će možda i napraviti iskorak u odnosu na režimske sindikate spropagiranjem formalno radikalnijeg suprotstavljanja diktaturi kapitala. A upravo će taj formalni radikalizam biti i jeste najbolja tampon­zona za vladajuću klasu, ukoliko su klasne suprotnosti narasle i mase se pokrenule. I upravo taj formalni radikalizam nikada ne izlazi izvan zadatih okvira na kojima počivaju temelji samog svijeta kapitala. Nedavna praksa te reformističke ljevice, od Slovenije do Bugarske, koja je oduševljeno pozdravljala sve one reformiste i izdajnike radničke klase poput Sirize, Podemosa i ostalih sluga krupnog kapitala, podanički zaustavljajući nalet nezadovoljnih masa u Grčkoj i Španiji, nije ništa drugo do otvoreno dahtanje i mahanje repom u aulama sjedišta krupnog kapitala.

No, već smo rekli da se klasna borba sve više premešta i na ulice i trgove gradova. Da – zovu nas ulice. Zovu sve one obespravljene koji osjećaju na svojim leđima bič diktature kapitala. Zovu sve one iz predgrađa koji čak zavide ljudima koji su pod suzavcima i kuršumima u stanju da pregrizu sve te bodljikave žice novih konc­logora i tvrđava obećanog “raja”; one koji sanjaju da će jednog dana pobjeći – tamo “negdje”, samo da ne budu “tu” – u toj rupi, getu.

Ukoliko taj budući izlazak na ulice bude stvarni otpor diktaturi kapitala, a ne samo glumatanje, poza, događaj za uveseljavanje vladajuće klase ili fusnota u vijesti kontrolisanih medija, on će sigurno uticati na brzinu stvaranja jedinstvenog revolucionarnog pokreta balkanskih prostora. Uticaće na stvaranje sile koja će stati rame uz rame sa svim onim pokretima kojima je obelježavanje 1. maja samo još jedna bitka, segment u neprekidnom nizu borbi za rušenje diktature kapitala u opštenarodnom otporu imperijalizmu.

U susret klasnom otporu!
U susret Balkanskom pokretu otpora!

Nijedna država na Balkanu nije u tako složenom odnosu spram zapadnog imperijalizma kao što je to Srbija. Ostale države su uglavnom već kapitulirale pred ultimativnim zahtevima zapadnog imperijalizma i njihove vladajuće elite su već prihvatile marionetski status. Problem za političku elitu u Srbiji je kako da prihvati taj marionetski status, a da ne izazove dublje potrese i sukobe u društvu. Da ne izazove i direktno uplitanje ruskih imeprijalista. I reklo bi se da vlast u Srbiji nekako uspeva da “taj brod” vodi u željenom pravcu. A jedan od razloga raspisivanja sadašnjih prevremenih izbora je upravo taj – da se Srbija na velika vrata uvede u EU, a na mala u NATO.

No, ipak se dašavaju neke stvari koje se moraju uzeti u obzir.

Pre svega, politika Beograda se nikada nije odrekla tog velikosrpkog nacionalizma, ma kako se on prikrivao. Nije se odrekla nacionalizma koji je bio glavni akter u razbijanju nekadašnje Jugoslavije. I on će biti prisutan sve do trenutka dok u Beograd (i ostale glavne gradove balkanskih državica) ponovo ne umaršira neka narodnooslobodilačka vojska. On će biti prisutan čak i pod kolaboracionističkom vlašću u službi zapadnog imperijlizma, a što je trenutni interes režima u Beogradu.

Posle poraza u ratovima, militantni velikosrpski nacionalizam je konfuzno krenuo u dva pravca. To je spremnost da se služi zapadnim imperijalistima, prvenstveno iz razloga što se misli da se preko zapadnog imperijalizma mogu ostvariti, na drugi način, ciljevi te politike. Drugi pravac se uhvatio ruskog imperijalizma, koji je u međuvremenu ojačao; tu se vidi šansa da se preko tog imperijalizma povrati Kosovo, a ostvari i šira dominacija.

U Srbiji je trenutno idejni metež gde levičari i fašisti zajedno marširaju protiv NATO­a i zapadnih imperijalista, i gde se sa druge strane ne biraju sredstva da se u društvu u Srbiji, ako treba i silom, ojača podanički mentalitet i uguši svaki otpor. Sam režim nije jedinstven, niti ima jasnu strategiju, uglavnom se opredeljujući za čekanje nekog značajnijeg raspleta među velikim silama. U prvom redu između Rusije i zapadnog imperijalizma, mada se uzima u obzir i određeni uticaj i pretenzije turskog regionalnog imperijalizma.

Ruski imperijalisti su odabrali taktiku postepenog suzbijanja zapadnog uticaja u Srbiji otvoreno koristići svoje petokolonaše, koji više i ne kriju da su se stavili u službu ruskih imperijalista. Na tom zadatku značajne uloge se prihvatila Srpska Pravoslavna Crkva kao moćna kleptomanska i reakcionarna organizacija. I čini se da se u toj taktici ruskih imeprijalista neće skoro ništa menjatizbog opšte situacije u kojoj se nalaze, čekajući pogodan moment za agresivniji nastup kako bi se Zapadu onemogućio osnovni cilj – da NATO potčini ceo Balkan.

Zapadni imperijalisti svoje potčinjavanje Srbije vide kroz prostu činjenicu da ona sa svojim kapacitetima ne može, niti želi ostati izolovana od EU i NATO okruženja. No, zbog opšte situacije Zapadu se žuri i on nastupa sve čvršće i zahtevnije, terajući vlast da definitivno Srbiju udalje od “ruskog šinjela”. Međutim, svi ovi odnosi ne mogu se izolovano posmatrati i treba imati u vidu šire procese koji trenutno potresaju Evropu i sam region. Pre svega tu treba uzeti u vidu činjenicu da EU preti raspad, ali i ubrzani proces fašizacije.

Srbija je opet na raskršću kao što je uvek bila pred velikim događajima. Uglavnom je bila na strani pravedne borbe, ali nekada i na strani zločinačke politike.

Bitno je duh otpora naroda u Srbiji okrenuti u pravom smeru, to jest pružiti podsticaj i otporu ostalih balkanskih naroda. Zbog uloge koju je Srbija imala u devedesetim godinama prošlog veka je značajno za ostale balkanske mase da se u njoj javi taj antiimperijalistički otpor koji bi imao tu internacionalističku dimenziju. No, taj otpor se ne može javiti samo u Srbiji, niti u drugim balkanskim državama u krugovima vladajuće elite, čak ni u okviru te humanističke, ni levičarske inteligencije. On može imati oslonac samo u očajnim i osiromašenim masama. Može se javiti samo kod onih kojih su svakodnevno suočeni sa jednom jednostavnom i surovom činjenicom – kako preživeti. Taj duh se pre svega može pojaviti kod sve veće armije nezaposlenih; među armijom formalno zaposlenih koji ne dobijaju skoro ništa ili neku crkavicu; među armijom zaposlenih koji dobijaju nešto ali ih teraju da rade sve više, dok je novca koji dobijaju za sav taj rad sve manje.

To jačanje duha otpora mase Srbije duguju balkanskim narodima zbog svoje velike prošlosti, ali kako bi definitivno poništile tu sramotnu politiku koju je Srbija vodila protiv ostalih jugoslovenskih naroda devedestih godina prošlog veka.

Za klasni otpor antifašističke Srbije!
Balkanskim pokretom otpora!

Jugoslavija (Kraljevina SHS) je nastala posle Prvog svetskog rata na razvalinama Austrougarske monarhije i Otomanskog carstva. Sam čin stvaranja jedinstvene državne zajednice i ujedinjenja naroda, posle viševekovnog ropstva je bio istorijski progresivan. Međutim, stvaranje države je ostvareno silom i pod uticajem velikih sila i diktatom nacionalnih buržoazija, u prvom redu srpske buržoazije. Jugoslavija je bila monarhija. Država je imala površinu od 247.000 km2 i brojala 12 miliona stanovnika. Zemlja je bila izrazito mnogonacionalna i stanovništvo su činili: Srbi, Hrvati, Makedonci, Crnogorci, Bošnjaci, Albanci, Mađari, Nemci, Romi, Turci, Rumuni, Slovaci, Bugari… Klasna struktura društva je oslikavala duboko seljačku zemlju sa početnim oblicima kapitalističkih odnosa. Seljaštvo je činilo skoro 9,5 miliona stanovnika i na selu su još vladali feudalni i polufeudalni odnosi. Seljaštvo je bilo u najamnom položaju i živelo u izrazito siromašnim uslovima sa visokom stopom smrtnosti. Nepismenost je se kretala oko 70% dok je bilo krajeva i sa preko 90% nepismenih.

U zemlji je započeo proces industrijalizacije ali se on odvijao dosta sporo i novonastala država je po industrijskoj proizvodnji bila jedna od najnerazvijenijih zemalja Evrope. Država je bila otvorena za prodor stranog kapitala koji je ubrzo zagospodario glavnim privrednim resursima. Radništvo je još bilo malobrojno, bez ikakvih prava, surovo eksploatisano i živelo je po perifieriji gradova u najvećoj bedi. Od samog njenog nastanka, Jugoslaviju je potresalo nerešeno nacionalno i socijalno pitanje. Pod uticajem Oktobarske revolucije dvadesetih godina se javljaju seljačke pobune i prvi radnički štrajkovi, ali su oni krvavo ugušeni.

Stvorena je Komunistička partija, koja je, posle prvobitnog legalizma i uspeha u narodnim masama, stavljena van zakona i zabranjena. Njeni članovi su hapšeni i osuđivani na dugogodišnje robije. Partiju su potresali stalni frakcijski sukobi i nejedinstvo. U novostvorenoj državi faktički su bila priznata samo tri naroda – Srbi, Hrvati i Slovenci, što je izazivalo duboko nezadovoljstvo i otpor ostalih naroda, u prvom redu Makedonaca, Albanaca, Crnogoraca, Bošnjaka, ali je svaki otpor nasilno gušen. Između vladajućih nacionalnih buržoazija (srpske, hrvatske i slovenačke) trajala su stalna trvenja i sukobi, a i spremnost da se dogovaraju na račun drugih naroda. Sprovedena je kolonizacija čiji cilj je bio da se asimiluju manjinski narodi, i spreče međunacionalne tenzije u zemlji.

Nastojeći da ublaži zaoštrene odnose na selu i spreči izbijanje «agrarne revolucije», režim je krenuo u sprovođenje agrarne reforme. Međutim, zbog kompromisa sa krupnim zemljoposednicima, kao i trajanje reforme koje je proteklo u periodu od skoro dvadeset godina, efekti reforme su bili mimimalni. Agrarnom reformom nisu bili obuhvaćeni manjinski narodi.

Zbog pretnje izbijanja međunacionalnih sukoba i raspada zemlje, kralj zavodi tridesetih godina brutalnu dikataturu. Međutim, ni to nije umanjilo međunacionalne i socijalne tenzije. Pred Drugi svetski rat započinje otvorena fašizacija režima, a raste i ugled Komunističke partije. Izbijanjem Drugog svetskog rata Jugoslavija se raspala zbog naraslih unutrašnjih protivrečnosti i nesposobnosti da se odupre nadmoćnijem fašističkom osvajaču.

Zemlja je okupirana i podeljena između fašističkih sila. Uspostavljeni su kvislinški režimi, a nacionalistički pokreti (ustaše, četnici i drugi) vršili su masovne zločine nad pripadnicima drugih naroda kao i nad antifašistima. Komunistička partija Jugoslavije ubrzo donosi odluku o dizanju ustanka i započinje oružanu borbu. Stvara se partizanski pokret. Partizanski pokret su podržali svi jugoslovenski narodi zato što je predstavljao istinsku patriotsku snagu koja se borila protiv okupatora, za oslobođenje zemlje, i što je u osnovi ispravno postavio razrešenje dva osnovna problema jugoslovenskog društva: rešenje nacionalnog pitanja izgradnjom zajednice ravnopravnih naroda i socijalnog pitanja, u prvom redu seljačkog, stvaranjem društva bez najamnog rada. Seljaci su u partizanskom pokretu videli priliku da se oslobode feudalnih odnosa, dok su radnici videli borbu za ostvarenje pravednijeg socijalnog društva. Delovi inteligencije su podržali pokret, jer su bili na strani antifašizma. Žene su masovno podržale partizanski pokret jer su u njemu videle način za oslobođenje od patrijarhalnih stega. Partizanski pokret je posle strahovitih borbi narastao u najznačajniji pokret optora u Evropi. Pokret je na početku 1941.g. brojao nekoliko hiljada boraca, da bi pred kraj rata narastao na pokret od 800.000 boraca. Uz pomoć sovjetske Crvene armije partizanski pokret je oslobodio zemlju, proterao fašističke okupatore i njihove saveznike. Zemlja je bila razorena, a gubici u ljudstvu su bili ogromni – stradalo je preko milion stanovnika. Nova vlast je proglasila republiku, zabranila povratak kralju u zemlju, obračunala se sa fašističkim saveznicima i krenula u obnovu zemlje. Uspotavljeni su osnovi socijalizma putem nacionalizacije industrije, a na selu je počela kolektivizacija. Ukinuti su svi ostaci feudalizma, a počela je ubrzana industrijalizacija zemlje. Ubrzano se obnavaljaju gradovi, opismenjava se narod, žene stiču ravnopravnost i vrše se masovni javni radovi. Komunistička partija, koja je faktički držala svu vlast, imala je široku podršku naroda.

Usled sukoba na liniji Tito­Staljin, Komunistička partija Jugoslavije se podelila. Tito je uz pomoć policije i vojske uspostavio dikataturu uske partijske klike. Jugoslavija je u blokovskom podeljenom svetu bila prilika za zapadne imperijaliste da ojačaju svoje pozicije. Jugoslavija je pomognuta ogromnim kreditima i materijalno. Zemlja je preplavljena robom široke potrošenje i od nje je pravljen “izlog prema Istoku” kako bi se predstavile prednosti jugoslovenskog tipa socijalizma u odnosu na tzv. realni socijalizam u Sovjetskom Savezu i ostalim istočnoevropskim zemljama. Među stanovništvom se ubrzano razvijao potrošački mentalitet.

Elementi kapitalističke ekonomije se uvode u industriji i na selu, dok se ubrzava i migracija seoskog stanovništva ka gradovima.

Šezdesetih godina jugoslovenska privreda zapada u krizu, što se pokušalo rešiti tzv. reformom koja nije dala rezultate, dovela je do naglog raslojavanja i nezaposlenosti. Režim je ovu krizu pokušao rešiti izvozom radne snage na zapadna tržišta. To je dovelo do odlaska stotine hiljada radnika u Zapadnu Evropu i Australiju. Ovaj potez režima je donekle ublažio krizu i omogućio je znatan priliv deviza režimu iz inostranstva koje su slali radnici u zemlju. Sa zaoštravanjem ekonomske krize, opštejugoslovenski nacionalizam kao posledica revizionizma Saveza Komunista Jugoslavije dovodi do jačanja nacionalističkih tendencija u samimjugoslovenskim federalnim republikama, što vodi i jačanju republičkih partijskih birokratija koje su postali glavni inspiratori i zaštitnici nacionalizma. Da bi sprečio produbljivanje kriza i raspad Jugoslavije, Titov režim sedamdesetih godina od Jugoslavije faktički pravi konfederaciju, tako da njene republike u suštini imaju skoro sve atribute samostalnih država.

Posle Titove smrti je politička i ekonomska kriza eskarlirala. Pošto je slabila uloga i sam značaj Jugoslavije u nadmetanju zapadnog imperijalizma i sovjetskog socijalimperijalizma, došlo je do pooštravanja ekonomskih zahteva od strane zapadnih imperijalista. Međunacionalne tenzije su dostigle vrhunac i političke biroktatije po republikama su ušle u otvorene sukobe. Savez Komunista Jugoslavije se raspao, a kao najjači nacionalizam (šovinizam) se pokazao velikosrpski koji je imao prednost u ljudstvu, resursima i što je vojska, do tada opštejugoslovenska, stala na njegovu stranu. To je dovelo do ratova na teritoriji bivše Jugoslavije i njenog raspada. Površina Jugoslavije je iznosila 256.000 kvadratnih kilometara i tada je imala 23 miliona stanovnika.

Može se zaključiti da osnovni uzroci raspada Jugoslavije leže u: napuštanju izvornih principa socijalističke revolucije i restauracije kapitalističkih odnosa, pobedi nacionalizma u revizionističkoj partiji i njene nesposobnosti da reši ekonomsku krizu koja je eskalirala u otvorene političke sukobe.

Jačanje velikosrpskog nacionalizma je dovelo do jačanja nacionalističkih pokreta u drugim republikama, posebno u Hrvatskoj. Rat koji je velikosrpski nacionalizam vodio na razvalinama Jugoslavije je doveo do velikog stradanja njenih naroda i masovnih zločina, (ubijeno je preko 120.000, dok je proterano i raseljeno više od million stanovnika).

Zapadni imperijalisti se nisu posebo mešali u sukobe u Jugoslaviji sve do trenutka dok rat nije zapretio njihovim interesima – da bi se rat iz BIH mogao preliti na Kosovo i zahvatiti ceo Balkan. Tada su zapadni imperijalisti intervenisali vojno u BiH i primorali nacionalističke lidere da potpišu mir. Posle izbijanja novih sukoba na Kosovu i pokušaja da se silom slomi otpor albanskog naroda, NATO je bombardovao Srbiju, primorao na vojnu kapitulaciju režim u Srbiji i uspostavio svoje baze i na teritoriji BiH, Kosova i Makedonije.

Na prostoru bivše Jugoslavije uspostavljeni su režimi duboke zavisnosti od stranog multinacionalnog kapitala. Slovenija i Hrvatska su ušle u NATO, BiH se jos nije stabilizovala kao jedinstvena država, Makedonija je u stalnim previranjima, Kosovo pod protektoratom, Crna Gora u podaništvu, dok Srbija nastoji uspostaviti čvršće vojne i ekonomske veze i sa zapadnim i sa ruskim imperijalistima. Nacionalističke tendencije još nisu splasnule i podgrejavaju se u zavisnosti od potreba elita, a i spolja. Ekonomije se nalaze u vrlo teškom stanju i otvoreno se komadaju prirodni i privredni resursi zemalja bivše Jugoslavije od strane novouspostavljenje kapitalističke elite, a sve više od strane finansijskih institucija multinacionalnog kapitala. Neprestano se vodi poziciona borba imperijalista – u prvom redu SAD, Rusije, EU, a u poslednje vreme prisustvo pokušavaju ostvariti i Turska i Kina.

Narodne mase su bačene u totalnu zavisnost, sa stalnim uskraćivanjem ekonomskih, socijalnih i političkih prava.

Stvoriti revolucionarnu partiju i revolucionarni pokret je nešto što se dešava u relativno rijetkim trenucima nekog društva. Potrebno je da prođu decenije prije nego što se stvore potrebni uslovi i u masama sazri potreba da se prihvati jedna revolucionarna organizacija koja je spremna na direktni sukob sa klasnim neprijateljem; koja je spremna na obaranje nepravednog i potpuno nehumanog sistema, odnosno koja je spremna za borbu protiv diktature kapitala, ma gdje se ona sprovodila i u ma kakvim oblicima.

Svijest o potrebi da se odbaci sistem kapitalizma je prisutna i u masama na Balkanu. I ta svijest je sve prisutnija jer su posljedice kapitalizma sve pogubnije. Međutim, ta svijest je još zatrpana raznim naslagama, od nacionalizma, moćno propagandno nametnute neoliberalne ideologije, do religiozne zatucanosti, patrijarhata. To je posljedica i straha snaga koje se protive diktatutri kapitala zbog njegove navodne snage, i koje idu linijom kapitulantstva i reformizma.

Naš stav je da sadašnji imperijalizam na prostoru Evrope koristi i fašizam i reformizam kao pogodne oblike svijesti koje se nameću obespravljenim masama. Fašizam, kao staro oprobano sredstvo odbrane diktature kapitala, uvijek kada taj svijet zapadne u narasle protivrječnosti. Ovog puta je to radi zaštite EU od raspada, migranata, terorizma, evropskih vrijednosti itd. Reformizam je potreban da slabi to naraslo klasno nezadovoljstvo u masama i tupi oštricu tog nezadovoljstva kako ih revolucionarne organizacije ne bi povukle na svoju stranu.

Naš stav je da su fašizam i reformizam dvije tendencije u službi kapitala – jedna krajnje radikalna sa svojim najreakcionarnijim i najšovinističkijim stavovima, radi očuvanja temelja same diktature kapitala, dok druga krajne popustljiva spram te diktature, kako bi se tupila oštrica nezdovoljstva masa, da ne budu radikalne.

No, nije potrebno biti samo okrenut protiv fašista i reformista. Jedna revolucionarna partija mora zadobiti povjerenje masa. A povjerenje mase se zadobija samo na jedan način – borbom. Istinskom borbom za interese obespravljenih. Ta borba može imati i treba da ima desetine različitih formi, ali uvijek mora biti u svim tim oblicima borbena, a ne kapitulantska, mobilizatorska a ne statična, optimistična i okrenuta budućnosti a ne bavljenjem prošlošću. Samo borbom na ulici, u akcijama i upornim radom i principijelnom pozicijom, kao hrabrim držanjem pred klasnim neprijateljem, stiče se to povjerenje.

Mi želimo jednu takvu partiju koja će biti dio šireg pokreta, prije svega na Balkanu, kao dio Balkanskog pokreta otpora. Sam taj naziv jasno govori da je taj pokret okrenut protiv imperijalizma i porobljavanja balkanskih naroda, kao i protiv marionetskih režima. Jasno je da tajpokret može da se temelji na jedinstvu svih onih koji su obespravljeni – klasno, nacionalno i rodno. No, isto tako smo svjesni da je moguće da mase prihvate u sadašnjem odnosu klasnih snaga i fašističku ideologiju ili religiozni fundamentalizam, pogotovo u formama koje će odgovarati krupnom kapitalu.

Taj Balkanski pokrtet otpora je faktički već formiran u svijesti masa. Negdje je čak prisutan u praksi kao u Turskoj, gdje se stepen klasne borbe diže svakog dana na viši nivo. Treba samo radikalnim potezima i na prostorima ostalog Balkana otvoriti mogućnost za eskalaciju te energije nezdovoljnih masa koja je već progovorila pobunom u BiH, Grčkoj, a koje je danas toliko prisutna i u nezadovoljstvu albanskih masa i masa u Srbiji. Zato je naš cilj da jačamo taj pokret i slijedimo liniju koju već krče revolucionarne organizacije koje su na višem stupnju klasne borbe.

Mi želimo partiju koja nije javna za klasnog neprijatelja niti priznaje njegove forme političkog vladanja masama. Partiju koja je otvorena za klice novih oblika odlučivanja i u kojoj su bespoštedna kritika i samokritika osnovni pincipi u njenom razvoju. Partiju koja razvija nove oblike političkog organizovanja i izraz je direktne demokratije, kao i najviših oblika samodisciplinovanog organizovanja…

Mi ne krijemo naše političke ciljeve – srušiti diktaturu kapitala, odnosno marionetske režime i povesti borbu za oslobađanje balkanskih naroda od imperijalizma.

Mi ne krijemo naše metode borbe i oni će zavisiti od naše snage, snage klasnog protivnika i uslova u kojima budemo djelovali. Naš cilj je svijet bez kapitala. No, mi smo takođe svjesni da rušenje tog svijeta ne zavisi od nas, nego od širih istorijskih procesa. Naša uloga je da pomognemo uništenju tog nepravednog svijeta.

Mi ne obećavamo ništa obespravljenim slojevima. Obznanjujemo samo naš opšti cilj za koji se svim srcem borimo i koji je iznad svih ostalih parcijalnih ciljeva, a to je ukidanje privatne svojine.

Da, to je naš osnovni i krajnji cilj – ukinuti privatnu svojinu! Mi se za to borimo!

Jedino revolucijom!
Balkanskim pokretom otpora!

Neka nas ovaj dan podseti na nastavak teške borbe žena širom sveta za opstanak, pod napadom patrijarhalnog sistema koji je ujedinjen sa najrazvijenijom i najsurovijom kapitalističkom fazom – imperijalizmom. Radna snaga žena, njihova tela i identiteti su danas, u doba imperijalizma, eksploatisani do krajnjih granica. Bez obzira na klasni položaj žene, etničko poreklo, ideologiju, životno doba i veroispovest, patrijarhat ih pozicionira kao drugi pol i ujedinjuje ih pod identitetom žena. Po bilo kom osnovu da su žene eksloatisane, ovo im je zajedničko: sve osobine dobrog roba se veličaju, dok se svi kvaliteti slobodne žene marginalizuju.

Naša zastava je zastava žena koje su gradile barikade Pariske komune, boljševika koje su širile plamen revolucije; žena koje su stajale uspravno protiv nacističkih armija i fašisitčkih puščanih cevi; žena radnica u štrajkovima i na radničkim barikadama; žena majki gladnih usta i prkosnih pesnica; žena umetnica i žena koje nam ostaviše slavnu istoriju otpora i oružje za sve sadašnje i buduće bitke.

Često je Miloševićev režim etiketiran kao fašistički, što nije bilo tačno. Istina je da je taj režim odgovoran za razaranje Jugoslavije, stradanje jugoslovenskih naroda i stradanje samog srpskog naroda, no ne može se okarakteristati kao fašistički, iako je u pojavnim elementima tog režima bilo i elemenata fašizma. To se pre svega ogledalo u propagandi, ulozi neprikosnovenog “vođe”, proglašavanje „svog” naroda izabranim, samim idejama etničkog čišćenja, zločinima itd.

Da bi jedan režim bio fašistički treba pre svega da na delu bude sprega najreakcioanarnijih elemenata krupnog kapitala i najgorih oblika šovinizma. To ovde u Srbiji nije bilo moguće iz mnogih razloga, a pre svega jer je tek izlazila iz tzv. socijalističkog perioda i nije bila izvršena potrebna koncentracija kapitala, niti je krupni svetski kapital stao iza te politike. Sem toga, režim, i pored apsolutne kontrole nad polugama državnog aparata, nije bio u stanju, niti je zbog rata i bio zainteresovan da stavi pod kontrolu sve segmente društvenog života. Sa slomom ovog militantnog nacionalizma, prvenstveno na spoljnjem planu, izgledalo je da je otvoren prostor za prodor tzv. savremenih oblika građanske demokratije u Srbiji, a da je to četništvo ostavljeno negde po strani.

Od tada je prošlo dosta vremena, pogotovo za one koji su očekivali neki bolji život. Započeti proces otimanja tzv. društvene imovine od radničke klase je u potpunosti završen. Izdigla se nova kapitalistička klasa koja je nastupala sa neoliberalnom ideoleogijom i koja je vršila pljačku mnogo agresivnije i beskrupuloznije nego što je to činio Miloševićev režim. Ta klasa nije birala sredstva kako će uvećati svoje bogatstvo.

I kada su ti srpski kapitalisti poželeli i političku vlast naišli su na zid. “Država Srbija” je odjednom upozorila da se ne sme preći “crvena linija”. To upozorenje nije dato od strane samog režima, jer on za to nije imao snage, već po diktatu i uz pomoć stranog multinacionalnog kapitala koji su instalirali na vlast svoje marionete. A ta “crvena linija” je bila da se ne smeju ničim narušiti interesi međunarodnih finansijskih institucija, odnosno nikakvo stavljanje prepreka, niti konkurencije tom kapitalu u zaposedanju privrednih i svih drugih resursa ukoliko budu zainteresovani za to. Znači, na delu je savremni oblik okupacije. Posle će samo doći vojnici da sve to osiguraju.

Domaća buržoazija obavila je taj prljavi posao opšte pljačke i siromašenja stanovništva. Krupni kapital dolazi na čisto preko svojih političara sa represivnim aparatom i potpunom kontrolom medijskog prostora. Na drugoj strani, zbog opšte krize kapitalizma, imperijalističke zemlje prihvataju fašizam kao jedan od načina da se spasi sam sistem. I ta sve veća fašizacija Evropeutiče na Srbiju da i ona počinje da ne odbacuje fašizam kao model svog uređenja. Postavlja se samo pitanje koliko će ta fašizacija brzo ići, jer je već uveliko upitna i čak karikaturalna sama suverenost Srbije i ostalih nacionalnih država na Balkanu. Te države više nisu u stanju, niti smeju nista da odbiju što dolazi kao diktat tog kapitala.

U takvoj situaciji u samoj Srbiji počinju otvoreno da jačaju fašističke stranke, dok ostale stranke pokušavaju da se, kroz modifikovanu fašističku ideologiju, prilagode i pripreme za nadolazeće. Razlika među njima je samo u aromi tog fašizma, da li tamjaniše ruskim imperijalizmom ili je taj prepoznatljivi naci­natovski vonj. I ti novi vetrovi na srpskoj političkoj sceni počinju sve jače da duvaju, a verovatno uskoro i u samom parlamentu i vrhovima vlasti.

Rehabilitacija Draže Mihailovića je bila uvertira i ne samo namera da se amnestira politika devedestih, nego da se legalizuje segment same četničke politike kao vodilja u pozicioniranje Srbije danas, a to je to kolaboracionaštvo. Ovog puta kolaboracija sa nekim novim­starim okupatorima u zavisnosti kako ko to posmatra. U zavisnosti od fašizacije samih savremenih okupatora će zavisiti koliko će biti i fašizma u samoj Srbiji. Znači rehabilitacija Draže Mihailovića je ujedno nagoveštaj koketiranja režima sa fašizmom, odnosno priprema terena da se on u potpunosti legalizuje u Srbiji. Zato je rehabilitacija Milana Nedića ne samo uvod u rehabilitaciju Ljotića i ostalih fašista, nego i pripreme masa da se mora priznati i okupacija ma u kakvom obliku ona bila.

I da se vratimo na početak i suštinu rehabilitacija i fašizacija. Da se vratimo na samu suštinu, a to je da se iza pomenutih rehabilitacija krije savremeni oblik okupacije i učvršćuje diktatura kapitala u samoj Srbiji. Time se otvara mogućnost da privatizacija postane opšta i potpuna, a sama eksploatacija porobljenih masa sve razuzdanija. Za fašizaciju ove “Vučićeve Srbije” su danas mnogo povoljniji uslovi nego za vreme Miloševićevog perioda. Izvršen je znatni stepen centralizacije kapitala u malom broju ruku, a krupni svetski kapital sve više stoji iza režima i diktature kapitala u Srbiji.

I dok su četništvo i ostali nacionalizmi po bivšoj Jugoslaviji izašli iz šinjela nekadašnjih nazovi komunista, današnji fašizam se prevenstveno uvozi i oživljava spolja. Ne treba ni sumnjati da će uskoro u Srbiji biti dočekivan sa “hlebom i solju”.

Ako se nekome čini da su sve ove ocene preterane da se samo vratimo na jednu od definicija fašizma i da vidimo da li se on ostvaruje preko leđa najširih masa u Srbiji, a definicija glasi: “Fašizam je otvorena teroristička diktatura najrekcioanrnijih i najšovinsitičkijih imperijalističkih elemenata finansijskog kapitala”.

Da li to sve već živimo i osećamo?

Antifašistima, pre svega komunistima, ostaje da se otvoreno pogledaju oči u oči ne samo sa fašistima na ulici, nego pre svega da priroritet borbe usredsrede na rušenje sadašnjeg režima u Srbiji i pružanju otpora imperijalistima, jer taj režim je zaštitnik fašizma koji je već na putu da se odomaći u Srbiji. Ne treba ponavljati poznato da su komunisti ti koji će doći prvi na udar fašizma pre nego što se obruše i na ostale “manjine” i “nepripadajuće”­ na sve slobodoumno, misleće i ljudsko.

No, sadašnji antifašisti u Srbiji, dokle god ne izađu iz “pelena”, nemaju pravo na parolu­ No pasaran! Nemaju pravo na tu parolu jer su horde zla već tu – prošle su i prolaze bez nekog većeg otpora. I ubrzano ih pripremaju za nove bestijalnosti pod okriljem “civilizovanog poretka” i “civilizacijskih vrednosti”.

Za časni naziv antifašita, odnosno komunista treba se izboriti. Isto onako kako su se borili i bore antifašisti i komunisti svuda po svetu.

Smrt fašizmu – sloboda narodu!
Balkanskim pokretom otpora!

Prošle su dvije godine od kada su bosanske mase pokazale svim ostalim balkanskim i evropskim narodima kako treba razgovarati sa vladajućom klikom. Pobuna bosanskih masa je bio jedinstven primjer socijalnog bunta nezapamćen u poslednjim decenijama. Pred naletom nezadovoljnih masa vladajuća klika i represivni aparat su ustuknuli i nalazili se pred kapitulacijom. Ubrzo se pokazalo da je to samo bila eksplozija dugo potiskivanog nezadovoljstva i ništa više. Bez jasne strategije i jasnih ciljeva ova pobuna je vrlo brzo utihnula.

Tu defanzivu masa iskoristile su vladajuće strukture da bi uz pomoć imperijalista osnažile represivni aparat i ponovo pokušale bosanskim masama nametnuti stare podjele i još više učvrstile protektorat u BiH.

Sadašnja situacija u BiH nije ništa bolja nego kada je izbila pobuna masa, a u mnogim segmentima društvenog života je i gora. Stepen korupcije, nepotizam i pljačka vladajućih klanova se povećava zajedno sa uticajem raznih imperijalista, dok su mase u još većoj bijedi, i mnogi nastoje pobjeći iz tog tamnog vilajeta. No, mora se primijetiti da se čuju i jači glasovi onih koji pozivaju na zajedništvo naroda BiH i koji nastupaju sve više jedinstveno u aktivnostima protivi vladajućih klika u tzv. Federaciji i tzv. Republici Srpskoj. Isto tako, treba primijetiti da su se ti glasovi čuli i devedesetih i nisu ništa pomogli da se ne desi ono što se desilo.

U Tuzli je obelježena godišnjica pobune nazadovljnih masa. Obelježena je pred nekoliko desetina građana. Malo i kao da se nikada i nije desila. To je jasan znak da je BiH u isčekivanju i na raskršću. Da li će postati privezak zapadnog imperijalizma, odnosno predmet žešćeg nadmetanja ruskog, zapadnog i turskog imperijalizma, ili će krenuti onim putem kojim je krenula prije dvije godine, ako bude imao ko da povede mase.

Sva dosadašnja iskustva klasne borbe u svijetu jasno pokazuju, a to je na primjeru bosanskih masa na tako upečatljiv način potvrđeno, da bez revolucionarne organizacije, koja zna šta hoće i koja ima podršku širokih masa, ne može se ništa ozbiljnije napraviti. Ne može se stihijom, „grlom u jagode“, pozivom na „dobre ljude“ u istoriji ništa napraviti, ma koliko bilo to veliko srce i želja da se prekine sveopšta nepravda. Za to je potrebna revolucionarna organizacija sa jasnim ciljevima i koja zna kako treba voditi klasnu borbu sa klasnim neprijateljem. Ne treba sumnjati da takva organizacija ima velike šanse da bude prihvaćena od bosanskih masa. Da bude prihvaćena i od balkanskih masa kao dio šireg Balkanskog pokreta otpora protiv imperijalista i diktature kapitala. A neminovno će i biti dio tog šireg pokreta, jer će znati da je borba za Balkanski pokret otpora ujedno borba za očuvanje jedinstva BiH i ravnopravnosti njenih naroda.

Za revolucionarnu organizaciju u BiH!
Za jedinstveni Balkanski pokret otpora!