Author: admin

Na razvalinama bivše Jugoslavije nastale su državice u kojima su uspostavljeni brutalni oblici kapitalizma. Intenzivno se prešlo na dokidanje preostalih elemenata socijalizma koji su jos postojali u bivšoj Jugoslaviji. Kroz tzv. proces privatizacije ukinuta je tzv. društvena svojina (koja je formalno bila društvena a u suštini u rukama vladajuće biroktratsko­partijske klike) i prešla u ruke nove kapitalističke klase i multinacionalnog kapitala. Ovaj proces je sproveden bez ozbiljnijeg klasnog otpora, uz vojno prisustvo imperijalista (NATO­a) i uz neviđenu propagandu vladajućih elita. Nametnut je neoliberalni mit o privatizaciji i potrebama tzv. tranzicije – evropskih i evroatlantskih integarcija koji nemaju alternative.

Ako se uzme, na primer, Srbija, rezultati ovog procesa su više nego poražavajući:

• sve šira socijalna diferencijacija i polarizacija, osiromašenje najvećeg broja socijalnih grupa, sporo smanjivanje siromaštva (objektivno je oko pola stanovništva na ivici siromaštva ili ispod te ivice), i nastupanje tzv. “socijalnog darvinizma”, sve praćeno cinizmom elita, odnosno neoliberalne kaste (“svaki prelaz u novi sistem neizbežno traži žrtve”, “nema besplatnog ručka” itd.).
• stopa nezaposlenosti ne pada ispod 25%, tako da je skoro 1 milion bez posla, uz manjak kvalifikovane radne snage.
• demografska recesija preti demografskom kolapsu (Srbija je među 10 zemalja u svetu sa najbržim starenjem stanovništva).
• katastrofalna de­industrijalizacija zemlje (najveća među svim bivšim zemljama tzv. realnog socijalizma). Industrija je skoro u potpunosti zamrla, infrastruktura je zastarela ili se sporo obnavlja, dok je multinacionalni kapital uglavnom zanteresovan za preuzimanje telekomunukacija, putne mreže, prenosa energije i energetskih potencijala zemlje i njihovo stavljanje pod svoju kontrolu (npr. Srbija, bolje reći vladajuća klika, je u tišini prodala izvorišta vode, svoj najbogatiji prirodni resurs bez javne rasprave, bez mišljenja javnosti i saglasnosti svojih građana.) Izvoz zemlje je u nesrazmeri sa porastom uvoza koji se pretežno odnosi na trgovinu, finansijsko­bankarstvo, osiguranje, transport, spediciju idr.

Niska produktivnost ne može da pokrije troskove parazitskog državnog aparata. Ogromna prezaduženost kod međunarodmnih lihvarskih institucaja, što je svrstava u red zemalja koje sami imperijalisti označavaju da se nalaze u zoni blizu dužničkog ropstva. Na kraju 2011. godine ukupan spoljni dug Srbije je iznosio 24 milijardi evra, opterećen prosečnom kamatom od pet odsto i da se iznos spoljnog duga neće menjati u narednih deset godina, samoza kamate treba obezbediti 12 milijardi eura, tako da je de fakto ukupan spoljni dug sada oko 36 milijardi eura ili oko 51 milijardu dolara, što znači da je svaki građanin Srbije dužan oko 5.000 eura, ili oko 7.000 dolara. Srbiji je neophodno godišnje izdvajati desetak milijardi evra radi servisiranja spoljnotrgovinskog deficita, pod uslovom da ostvaruje stopu privrednog rasta od 6­ 7% procenata, da nema svetske recesije i da uspe da prevazidje sadašnju negativnu stopu rasta u samoj zemlji.

No, ni u drugim državama nastalim raspadom bivše Jugoslavije situacija nije bolja.

Tako je svaki građanin Hrvatske dužan 11.000 eura, poređenja radi, 11 puta više nego što je bio zadužen svaki građanin nekadašnje SFRJ pre raspada te zemlje ili čak malo više.

Bivša Jugoslavija je bila dužna 20,5 milijardi US dolara 1988., a MMF i Svetska banka su to ocenili prezaduženošću i nisu više hteli odobriti kredite. Danas je ovih šest državica dužno zajedno 186 milijardi i MMF i Svetska banka uopšte na to ne reaguju, već im još oberučke odobravaju kredite.

U uslovima faktičkog dužničkog ropstva, kompradorski režimi su izložili narod i zemlju otvorenoj pljački od strane multinacionalnog finansijskog kapitala i novoformirane kapitalističke klase.

Radnik je u kapitalizmu prinuđen da prodaje radnu snagu da bi preživeo, ili seljak u feudalizmu kao kmet da radi na svojoj zemlji, okovani surovim lancima eksploatacije.

Danas na sceni je tipični princip savremenog neokolonijalizma, gde svetski finansijski kapital prvo uništava uređena država i na njenim ostacima stvara nesmetanu oplodnju kapitala u bilo kom obliku, prisvajajući i uništavajući poput skakavaca sve moguće resurse koji pripadaju nekom narodu.

Sve nacionalne države zajedno sa svojom radničkom klasom, srednjom klasom, pa čak domaćom mafijaškom bandom su podvrgnuti neumitnom diktatu globalnog svetskog kapitala.

Borba protiv dužničkog ropstva, i domaćih lešinara i krvopija naroda, mora uzeti u obzir tu osnovnu činjenicu da su ovi na vlasti samo minorne marionete u globalnim obrčunima tog svetskog kapitala. No, baš zato što su marionete i sluge savremenih kolonizatora, bes obespravljenih masa ne treba da ih ničim poštedi. Naprotiv! Oni treba da su prvi na udaru, ako ništa drugo, da se pokaže kako treba postupati sa svim slugama okupatora.

Dezintegracija jugoslovenskog društva i radničke klase nije ni slučajan niti kratkoročan proces. Ona je, pre svega, uslovljena karakterom društva (poseban tip tzv. real­socijalizma). Drugim rečima, dezintegracija radničke klase je posledica realizovanog koncepta razvoja nametnutog od strane vladajuće klase. Ona je, u isto vreme, i izraz dubokih strukturalnih promena u samom radništvu.

Sa oslobođenjem zemlje od fašizma i pobede socijalističke revolucije bili su stvoreni uslovi i da se kroz proces ubrzane industrijalizacije seljaštvo pretvori u industrijski proletarijat. Međutim, stvranje modernog industrijskog proletarijata nije nikad dovršeno. Jugoslovenski radnik nikada nije postao proleter u smislu shvatanja svog položaja kao « klase za sebe» koja treba da ostvari socijalističko društvo i dovede do ukidanja svih oblika klasnog ugnjetavanja. Formalno, radnička klasa je bila “vladajuća klasa” koja je donosila najvažnije odluke. A stvarno, ona uopšte nije bila u prilici da to postane. Umesto toga desio se proces konstituisanja jedne druge, vladajuće klase, koja je u njeno ime i kroz “radničku” partiju, sindikate i državu nametnula svoje interese. interesima radničke klase i drugih društvenih grupa.

Početkom 60­ih godina Jugoslavija je završila prvu, kvantitativnu, fazu “socijalističke modernizacije”. A glavni procesi su označeni kao deagrarizacija, ekstenzivna industrijalizacija i urbanizacija. Oni su značajno izmenili društvenu strukturu i samo radništvo (pretežno seljačko poreklo, pojava “seljaka­radnika”, tj. žive na selu, rade u gradovima).

Glavni ciljevi tzv. reforme 70­tih. godine bili su dalji razvoj tržišne privrede putem podsticanja inicijative i preduzimljivosti preduzeća i sitnih privatnika, uključivanje u međunarodnu podelu rada, tehnološko osavremenjavanje privrede. Najvažniji “rezultati” tv. reforme su: pad industrijske proizvodnje i zaposlenosti, migracije radne snage van zemlje, seljenje kapitala u nove centre moći – banke, pad realnih ličnih dohodaka, porast inflacije i državnog “ad hoc” intervencionizma u privredu i društvo. Od tada teče intenzivan proces raslojavanja svih socioprofesionalnih grupa zaposlenih u granama koje izvoze, proizvode finalne proizvode, a nalaze se u razvijenijim regionima, i ostalih u granama koje stvaraju hranu, sirovine, ne izvoze a nalaze se u manje razvijenim krajevima zemlje. Time je zacrtana jedna od osnovnih linija sukobljavanja jugoslovenskog radništva. To je olakšalo vladajućoj klasi da se što duže zadrži na vlasti.

Jedan deo radništva otišao je van zemlje. Prema statističkim podacima, odlazilo je demografski i ekonomski vitalno sposobno stanovništvo. Više od polovine imalo je nepoljoprivredna zanimanja. Najviše ih je odlazilo iz razvijenih regiona. Kulminacija odlaska radnistva bila je krajemsedamdesetih godina kao posledica ekonomske krize i neuspeha tzv. privredne reforme, kao i tokom raspada Jugoslavije i ratova na njenoj teritoriji.

Najizrazitiji primer nejednakog tretmana grana privređivanje jeste razvoj poljoprivrede i industrije. Poljoprivredi je namenjena uloga snabdevača industrije sredstvima i radnom snagom. Onemogućen je pristup sredstvima finansiranja. Cene njenih proizvoda najčešće su zamrzavane na ekonomski neopravdano niskom nivou. I sve zato da se stanovništvu obezbedi jeftina hrana, a vladajućoj klasi produži trajanje socijalnog mira. Seljaštvu je ovo donosilo socijalnu nesigurnost, nizak životni standard i isključenost iz odlučivanja u društvu. Njihovi realni dohoci bili su dva do tri puta niži od klasičnih radničkih slojeva.

U zavisnosti u kojoj sredini je zaposlen, čak istog zanimanja, radnik je dobijao 1981. dohodak u rasponu 1: 25. Ovo je postalo povoljna socijalna osnova na kojoj su se širile regionalne nejednakosti.

Podaci o vrsti posla koji obavljaju zaposleni radnici pokazuju da je nerazvijena podela rada, kao i automatizacija proizvodnje. Tako je 1988. godine u privredi više od 40% zaposlenih obavljalo individualan ručni rad. Svaki peti je koristio i mašinu, a automatizovane poslove obavljalo je simbolično malo radnika.

Reforma je inicirana “odozgo” u vreme intenzivnih sukoba u vladajućoj klasi oko podele vlasti. Njena odluka o zaokretu ka “tržištnoj privredi” značila je podelu istog tipa vlasti sa federalnog na republičko­nacionalni nivo. Sama decentralizacija je poistovećena sa demokratizacijom društva, odnosno proglašena jednim od najvećih dostignuća. Radništvo i ostale društvene grupe samo su, gledano u celini, pasivni izvršioci mera koje je donela vladajuća klasa.

Podaci o štrajkovima pre raspada Jugoslavije nagoveštavaju da je radništvo razmrvljeno. Ono nije dostojan protivnik koji bi mogao da ugrozi političke elite. Iako su štrajkovi postali masovniji, bolje organizovani, sa većim brojem učesnika koji se obraćaju organima vlasti, njihovi stvarni efekti su slabiji nego na kraju ‘60­ih godina. Stvarne uzroke nezadovoljstva radnika nisu otklanjali ni jedni ni drugi, a većina radnika nastojala je da sačuva dalji pad realnih zarada i životnog standarda. Nacionalističke elite su u tako razmrvljenom radništvu pronašle saveznika. Ono im je bilo bitno za vođenje nacionalne politike i rata. Tako se raspadalo i radništvo i društvo koje je tek bilo na pragu, na samim počecima istinske modernizacije.

Proces dezintegracije jugoslovenskog radništva je okončan početkom devedesetih godina .Za svega nekoliko decenija jugoslovenska je vladajuća klasa, zbog tipa moći koju je posedovala, koristeći i oblikujući procese raslojavanja radništva, postala klasa “za sebe”. Kad nije uspela da realizuje minimum zajedničkih interesa, ona se i sama rasparčala. Cilj joj je bio – ostati na vlasti i u novim uslovima. Nasuprot nje nije postojao iole značajniji i ozbiljno organizovan protivnik. Radništvo je, na duže staze, bilo “umireno”, razmrvljeno i podeljeno po različitim osnovama (ekonomski, nacionalno, kulturno, verski, regionalno i dr.).

Početkom devete decenije to je bilo više radništvo 19. veka, nego grupa sposobna da postane savremena radnička klasa. Ovo je olakšalo podeljenoj vladajućoj klasi da nađe nove osnove legitimiteta svoga vladanja društvom. Našla ga je u nacionalnom faktoru kao osnovnom integratoru “nacionalnih” državica i “nacionalnih” radničkih klasa.

“Odlazili smo na političke mitinge kao radnici, a vraćali se kao nacionalisti.”

Druga Jugoslavija se raspala u procesu koji je trajao nekoliko decenija. Koreni tog procesa leže u napuštanju osnovnih principa socijalističke revolucije od strane monopola vlasti jedne partije (Savez Komunista Jugoslavije) i uvedenog aspolutizma J.B.Tita. Vlast koju je uspostavila Komunistčka Partija Jugoslavije nakon Drugog svetskog rata joj je dala mogućnost stvaranja temelja socijalističkog društva – nacionalizacija, određeni stepen kolektivizacije i industrijalizacija. Međutim ovaj proces je prekinut i započeo je obrnut proces – postepeni razvoj kapitalizma na stvorenim temeljima socijalističkog društva…

Titov režim je 1948. godine došao u sukob sa komunističkim partijama okupljenih u Internacionalni biro komunističkih partija (IB), tzv. sukob Tito­Staljin, što je prouzrokovalo da Komunistička Partija Jugoslavije krene putem revizionizma osnovnih postavki marksističkolenjinističke teorije. Taj revizionizam se može posmatrati na teorijskom, političkom i ekonomskom planu.

Posle obračuna Tita unutar same partije sa marksistima­lenjinistima (skoro 50% članova partije je iskljuceno iz partije, dok je nekoliko desetina hiljada članova partije proslo kroz zatvore i koncentracione logore), prešlo se na teorijsku reviziju osnovnih postavki marskističko­lenjinističke teorije, pod izgovorom da se želi razviti marksizam sa ljudskim likom. Prvi akt u tome je bio raspuštanje partije kao avangarde proletarijata i njeno pretvaranje u široki savez. Komunistička Partija Jugoslavije je od boljševičkog tipa partije pretvorena u široki savez, dok je u suštini vladala uska klika u okruženju J.B.Tita. Savez Komunista Jugoslavije je pred kraj Druge Jugoslavije narastao na 2,2 miliona članova (10% stanovništva). Partija je bila bez jasne idejne pozicije, sa potpunim teorijskim voluntarizmom, lutanjima i naglim zaokretima, a u osnovi na pozicijama sitnoburžoaskog nacionalizma i malograđanskog idealizma.

Ova organizacija se pretvarala u šaroliki sitem ispraznih floskula i prokalamcija u koje je malo ko verovao. U praksi je članstvo u partiji bilo samo sredstvo za dobijanje posla, odnosno za napredovanje na hijerahijskoj lestvici vlasti. Partija je sprovodila snažnu propagandu opštejugoslovenskog nacionalizma (jugoslovenstvo) kao zamena proleterskom internacionalizmu.

Takva partija je bila pogodno tlo da se u njoj počnu razvijati i ostali vidovi nacionalizama (po federalnim republikama) koji su imali tendenciju stalnog jačanja sa rastom opšte krize u društvu i sa jačanjem sukoba u samoj partiji. Na kraju su se tzv. komunisti pretvorili u obične nacionaliste, šoviniste, a neki su pali na pozicije otvorenog fašizma. Partija se uoči izbijanja sukoba ne teritoriji Jugoslavije raspala, i što je samo ubrzalo izbijanje rata na njenoj teritoriji.

Politički sukob Tito­Staljin je smestio Jugoslaviju izvan tabora ostalih socijalističkih zemalja, što je bila dobra prilika zapadnim imperijalistima da iskoriste ovo renegatstvo jugoslovenske partije u njihovim sukobom sa socijalističkim zemljama i SSSR­om.

Na političkom planu Jugoslavija je, privodno zauzimajući neutralnu poziiju, stala na stranu zapadnog imperijalizma. Ušla je čak tajno u južno krilo NATO­a (Jugoslavija, Grčka i Turska). Istovremeno je svojom ulogom u Pokretu nesvrstanih objektivno tupila oštricu borbe naroda sveta protiv imperijalizma.

Sukob Tito­-Staljin je obilato poslužio zapadnim imperijalistima pa su krenuli da pomažu Jugoslaviju u svakom pogledu: finansijski, vojno i politički. Po svaku cenu se od Jugoslavije želelo napraviti izlog prema ostalim socijalističkim zemljama i tako pokazati prednosti jugoslovenskog socijalizma. Pomoć od zapadnog imperijalizma je bila ogromna. Deo te pomoći vladajuća klika je iskoristila da održi razvoj zemlje i za podizanje standarda stanovništva snadbevajući ga robom široke potrošnje. To je učvršćivalo poziciju samog režima.

Na ekonosmkom planu Jugoslavija je postepeno prešla na tržišnu privredu i otvorila vrata kapitalizmu.

Uvođenjem radničkog samoupravljanja, želelo se napaviti paravan ka birokratizovanom socijalizmu u zemljama tzv. realnog socijalizma.

Ekonomski sistem, takozvano radničko samoupravljanje, uvedeno od strane Titove klike, je državni kapitalizam svoje vrste. To nije državni kapitalizam pod uslovima diktature proletarijata, nego državni kapitalizam pod uslovima diktature birokratsko­kompradorske buržoazije u koju se, kroz delovanje Titove klike, izrodila diktatura proletarijata. Sredstva za proizvodnju pod sistemom radničkog samoupravljanja ne pripadaju jednom ili većem broju kapitalista, nego su u stvarnosti vlasništvo jedne birokratsko­kompradorske buržoazije Jugoslavije novog tipa, koju čine visoki partijski funkcioneri i direktori.

U preduzećima pod tzv. radničkim samoupravljanjem odnos izmedju direktora i radnika je, u stvarnosti, odnos izmedju poslodavca i nameštenika, tj. izmedju eksploatatora i eksploatisanog.

Prema tome, kako stvari stoje, direktori imaju pravo da odrede plan proizvodnje i pravac razvoja preduzeća, da raspolažu sredstvima za proizvodnju, da odlučuju o raspodeli dobiti preduzeća, zapošljenju ili otpuštanju radnika i da preglasaju zaključke radničkih saveta.

Budući da direktori fabrika raspolažu sredstvima za proizvodnju i podelom prihoda preduzeća, njima je moguće, uz pomoć različitih povlastica, da za sebe otimaju plodove rada radnih ljudi. U nekim preduzećima udeo dobiti koji je podeljen na direktore i više službenike bio je četrdeset puta veći od dela koji je pripadao radnicima.

Direktorima preduzeća su date dodatne povlastice, koji im omogućavaju da dolaze do velikih primanja. Podmićivanja, pronevere i krađe su još veći izvor prihoda za direktore.

Sistem novog vida eksploatacije masa ima pre svega za cilj da se podmire ogromni troškovi klike na vlasti, za dodatno jačanje aparata za ugnjetavanje naroda i za plaćanje danka imperijalistima vraćanjem kredita i plaćanjem kamata.

Istovremeno tokom celog ovog perioda u Jugoslaviji dolazi do sve većeg raslojavanja stanovništva i razbijanja radništva kao jedinstvene društvene klase. Zatvaranjem preduzeća ostaju mnogi radnici bez posla, dok broj nezaposlenih ima tendenciju stalnog rasta i mnogi radnici su primorani da svake godine odlaze u inostranstvo u potrazi za poslom.

Sve ove činjenice pokazuju da se u jugoslovenskim preduzećima pod tzv. radničkim samoupravljanjem formirala nova manjinska društvena grupa, koja prisvaja plodove rada većine. Ta grupa je važan deo novoformirane birokratsko­kompradorske buržoazije Jugoslavije.

Treba istaći da proces stvaranja kompradorske buržoazije je postepen i da Titova klika u stvaranju novih klasnih odnosa morala i da sačuva neke osnove socijalističkog društva. Sredstva dobijena od zapadnih imperijalista nisu utrošena za potrebe samo ove klase već su data i za opšte potrebe – školstvo je formalno bilo besplatno kao i zdravstvo. To su tekovine koje, u odnosu na period posle raspada Jugoslavije i uslovima restauriranog divljeg kapitalizma, široke mase u zemljama bivše Jugoslavije i te kako priželjkuju.

Restauracija kapitalizma u Jugoslaviji je za revolucionarni pokret i u savremenim uslovima primer iz koga se može stalno učiti. Zato su neke postavke date od strane drugova iz Kine u brošuri “Da li je Jugoslavija socijalistička zemlja” objavljene 1963. godine u Pekingu i danas dragocene za revolucionarni pokret: „Kada radnička klasa preuzme vlast, tada klasna borba između buržoazije i proletarijata ide dalje, kao i borba za konačnu pobedu između socijalističkog i kapitalističkog puta, a opasnost restauracije kapitalizma je jednako prisutna. Jugoslavija je tipičan primer restauracije kapitalizma.”

• Partija radničke klase može da potpadne pod kontrolu radničke aristokratije, da se izrodi u građansku partiju i postane pomoćnik imperijalizma, ne samo pre preuzimanja vlasti; ona može, takođe, i nakon preuzimanja vlasti biti ovladana novim građanskim elementima, degenerirati ka građanskoj partiji i postati sluga imperijalizma. Savez komunista Jugoslavije je uzorak takvog izrođavanja.
• Restauracija kapitalizma u socijalističkoj državi neće biti uvek uvedena putem kontrarevolucionarnog državnog udara ili imperijalističkom invazijom, nego može biti takođe uvedena kroz izrođavanje rukovodstva te države. Tvrđavu je najlakše osvojiti iznutra. Jugoslavija nam za to pruža tipičan primer.
• Revizionizam je proizvod imperijalističke politike. Stari revizionizam je bio proizvod imperijalističke politike koja se sastojala u kupovini radničke aristokratije i njenom negovanju. Na isti način je nastao i moderni revizionizam. Imperijalizam je samo proširio okvir njegove delatnosti u tom smislu da ne odustaje ni od kakvih troškova, kupujući sebi rukovodeću grupu jedne socijalističke države, kako bi svoju željenu politiku tzv. ”mirne evolucije” sproveli u delo.

Potrebne su bile samo povoljne istorijske okolnosti da taj «jugoslovenski revizionizam» dođe u fazu kada više niko nije bio zainteresovan za održanje Jugoslavije, a što su nacionalisti u partijskim rukovodstvima koristili za izradu projekata u skladu sa svojim uskim interesima. Normalno, ni ulogu imperijalista u tome procesu ne treba zanemariti, mada njihova uloga nije bila odlučujuća u početnoj fazi raspada Jugoslavije. Analiza sadašnje uloge imperijalista ima većiznačaj za sagledavanje korena borbe balkanskih naroda za slobodu od savremenog imperijalističkog ropstva.

Polazeći od stava da fašizam nije samo jedan od oblika ispoljavanja kapitalizma, u vidu posledice njegove duboke krize, već da kapitalizam i ne može više da postoji, a da ne ispoljava svoje fašističko lice, zadat nam je imperativ da stavljamo znak jednakosti između borbe protiv diktature kapitala i onoga što se danas imenuje fašizmom.

Pokušaj da se otupi oštrica antifašizmu tako što bi se sveo na folklorno i deklarativno, ili čak krajnje kapitulantsko traženje samih antifašisita od režima da se obračunava sa fašizmom na ulicama, direktno je u službi diktature kapitala. Zato je zadatak antifašista danas ne samo da se organizovano suprotstavljaju toj diktaturi, već i svim njenim isturenim odredima u vidu fašističke ološi.

Svjedoci smo da uz asistenciju samih režima povampireno divlja ustaštvo po Hrvatskoj i dobija čak tu institucionalnu i zvaničnu formu, čime se primiče režimu Srbije čiji su moćnici ponikli iz četničkog šinjela, i gdje je izvršena potpuna rehabilitacija tog pokreta, a vrši se i ubrzana revizija istorije. Na red je došla i rehabilitacija otvorenih kvislinga, poput Nedića, dok je dozvoljen rad fašističkog ljotićevskog pokreta. U parlament su ušle klerofašističke stranke. Slična je situacija u tzv. Republici Srpskoj gdje se za vlast bore dvije struje četničkih pozicija. U Crnoj Gori je poznata sprega mafije i sada već svjetskog kapitala. U njoj je sve manje “crnogorskih” obeležja, ostali su još samo simboli i datumi u vidu tragova crnogorske nezavisnosti, istorije a i čuvene “etike čojstva”. Crna Gora ubrzano nestaje, gubeći svoj slobodarski identitet, pretvarajući se u malu oazicu za potrebe svjetskog kapitala. Na Kosovu je režim u službi podaništvu, dok su albanske mase razapete između želje da se oslobode svih tutora, korumparanog režima, ali i svijesti o svojoj nemoći da trenutno promijene odnose snaga. U Makedoniji su se mase pokrenule, kao nekada u BiH, ali je taj pokret iniciran i usmjeravan više spolja nego što ima stvarnu revolucionarnu klicu. Posle privremenog poraza, bošnjačke mase, bez jasne revolucionarne organizacije, idejno lutaju između imaginarnog sjećanja na nekadašnju Yu i BiH, bošnjačkog nacionalizma i pojava religioznog fundamentalizma. Grčke mase su pacifizirane izdajom sirizijštine, i treba vremena da njihova borba ponovno dobije potreban zamah. Bugarske mase su dobrim dijelom opijene nacionalizmom i uvučene u suprotstavljanje turskom imperijalizmu.

Šta činiti?

Stavljanje jednakosti između fašizma i diktature kapitala prvi je korak, a tome slede koraci koji izlaze izvan samog sistema diktature kapitala u suprotstavljanju svjetskim imperijalistima To jeona, sada tanka istorijska linija koja nas dijeli, a koja može postati suštinska.

Šta dalje činiti?

Voditi klasnu borbu. Pružiti masama alternativu u smislu da se jedino kroz klasnu borbu mogu osloboditi tih okova koji im se nameću. Ne samo sa stalnim povećanjem stepena eksploatacije, nego što se od njih traži da budu “Veliki” Srbi, Hrvati, Albanci, Bošnjaci, a ujedno i poslušnici domaćeg mafijaškog kapitala i tog kapitala čiji je NATO zaštitni znak.

Ko može voditi klasnu borbu?

Sigurno ne smušeni malograđanski intelektualci u iskrenoj namjeri da budu “humani “, ili da budu deo “progresa”. To mogu oni kojima je već isključena struja, koji imaju jedan obrok dnevno, koji su “višak sistema”, na “margini”. To mogu i oni primorani da svakodnevno rade sve više i više, da poslušno savijaju kičmu gubeći ostatke svog “ja”. To mogu mladi koji anticipaciju jednog drugog svijeta žele da žive bez prisilne nacionalne pripadnosti , religijskog opredeljenja, bez tutorstva nacionalne države, multinacionalnih kompanija i svjetskih finansijskih institucija, bez svih tih monopola i ropstva.

Kako se danas vodi klasna borba?

Potrebno je učiti i samo učiti od svih pokreta širom sveta koji su već davno prešli te početne korake i sada stopljeni sa masama, uveliko predstavljaju pretnju domaćim kapitalistima i samom svjetskom maštabu.

A da su se mase pokrenule u svjetskim okvirima, to je već evidentno, kao i da će te mase pobjediti bez obzira na desetine, stotine mrtvih koje više ne registruju mediji u službi imperija zla.

Imperijalisti pripremaju geta, tvrđave, logore za nepoćudne i izbjeglice, i to više čak i ne kriju niti će od toga odustati. Istovremeno, svjetske mase u svom nadiranju jačaju temelje jednog novog svijeta. I on je već tu! Samo treba uništiti, nemilosrdno uništiti okove sadašnjeg ropstva, kao što je to uvijek bivalo tokom istorije ljudskog roda. Inače neće biti ni samog svijeta, ma kako on lijepo izgledao uhvaćen sa kosmičkih daljina objektivima svjetskih medija u svom predivnom plavetnilu, koje od oka prekriva sav njegov jad i bijedu. Toj količini nepravde, postaje sve više tijesno u tom plavetnilu, te ona i sama poprima kosmičke razmjere.

Sve pripreme za otpočinjanje imperijalističkog rata su u završnoj fazi. Na jednoj strani je zapadni imperijalizam koji predvode SAD, na drugoj strani su ruski i kineski imperijalisti sa svojim saveznicima. No, nisu isključeni dogovori i tajno paktiranje među imperijalistima u poslednjim trenucima pred sukob, kao što je to bilo i pred Drugi svjetski rat. Danas su imperijalisti otišli korak dalje od prethodnog perioda, iako suprotstavljeni, oni ratuju jedni pored drugih po različitim zemljama, i utrkuju se ko će da proda više svog oružja svim zaraćenim stranama. Ideologija tu nije uopšte bitna, niti su imperijalisti “gadljivi” na najreakcionarnije pokrete. Kakvu će formu rat dobiti u narednoj fazi može se samo nagađati, ali da se sukob ne može zaustaviti je evidentno.

Dakle, sledi nam veliki, mnogo veći sukob, i samo je pitanje vremena kada će sadašnji sukobi preći u novu fazu.

Kakav stav zauzeti u narastajućem sukobu, jer se radi ne samo o sudbini stotine miliona ljudi, nego možda i čovječanstva.

PR polazi od stava da nijedan revolucionar ne može ostati po strani i zauzeti “neutralnu poziciju”, već poziciju koja otvara perspektivu za pravedniji svijet. I tu se ne radi o snazi tog revolucionarnog subjekta i koliko on uopšte igra ulogu u tim sukobima, već o principijelnoj poziciji koja se mora zauzeti.

Glavna slabost koju je zapadni imperijalizam imao je kako svoju trenutnu prednost u vojnom potencijalu popuniti živom silom na terenu. Tu je NATO uspio da ostvari dva značajna strateška cilja: da se potpuno vojno primakne granicama kontrole ruskog imperijalizma i da dobije kao saveznike nekoliko miliona vojnika protiv ruskog imperijalizma, da ratuje “do poslednjeg Ukrajinca, Poljaka, Moldavca, Estonca…”. Istovremeno, zapadni imperijalisti ultimativno ne dozvoljavaju nijednoj zemlji Evrope da zauzme neutralnu poziciju u budućem sukobu i primoravaju ih da postanu članice NATO. Ruski imperijalisti su značajno podigli moć svog vojnog potencijala i uspjeli su da ostvare strateške ciljeve u Siriji, Ukrajini, ali imaju nekoliko ključnih slabosti – vojni potencijal je na nešto nižem nivou u odnosu na zapadne imperijaliste, ekonomski problemi, manje vojnika u odnosu na NATO i tzv. petu oligarhijsku kolonu u svojim redovima. Tako da budućnost ruskog imperijalizma, i uopšte mogućnost da se sačuva parčanje njene teritorije od dokazanih civilizacijskih lešinara, zavisi umnogome od saveznika koje budu imali, tj. ponašanja u prvom redu Kine, ali i ostalih zemalja. No, tu ne treba zanemariti i pokrete masa po svijetu kada se sukobi među imperijalistima podignu na viši stupanj.

Koje je mjesto i uloga Balkana u budućem imperijalističkom ratu?

Balkan je značajan za zapadni imperijalizam, ne samo da ga NATO stavi pod kontolu i potpuno potisne ruske imperijaliste sa Balkana, nego i zbog regionalnog turskog imperijalizma koji može igrati značajnu ulogu tokom imperijalističkog sukoba najvećih sila. I tu se dolazi do osnovne protivurječnosti, koja ne ide u korist zapadnim imperijalistima. Sve balkanske zemlje, ma kako deklarativno bile za savez sa zapadnim imperijalistima protiv ruskog imperijalizma, suočavaju se sa masama koje nisu spremne da slijede tu politku marionetskih režima u svojim zemljama, pogotovo da ginu za račun zapadnih imperijalista po ruskim prostranstvima. Zato je uloga turskog regionalnog imperijalizma da stavljanjem Balkana pod svoju kontrolu dodatno “pacifizira” svaki otpor zapadnom imperijalizmu u pohodu protiv ruskog imperijalizma i ujedno ojača turske imperijalne interese. Na te ustupke turskom regionalnom imperijalizmu je zapadni imperijalizam sada prinuđen.

Koji je zadatak svih revolucionara na Balkanu?

Prije svega, jasna pozicija protiv svih imperijalista. Znači: zapadnih, ruskih, turskih. Ta pozicija je u prvom trenutku ubedljivo najslabija, jer će mase, što milom, što silom, biti stavljene u položaj da dodatno služe zapadne, ruske ili turske imperijaliste, misleći da se istorijsko klatno ipak neće spustiti na njihove vratove. Iako savremeni ratovi iziskuju visoku tehnologiju i manju upotrebu žive sile u direktnim sukobima, ona je neophodna da bi se održao nametnuti poredak, a što opet olakšava manevarski položaj oslobodilačkim pokretima. I mi učimo baš iz te istorije borbi oslobodilačkih pokreta, kako iz prošlosti tako i iz sadašnje njihove sve intenzivnije borbe po svijetu. Znamo da je to pozicija koja jedina otvara perspektivu, ne samo balkanskim narodima, nego pomaže jačanju protivurječnosti među samim imperijalistima. Upravo ta pozicija dodatno otežava njihovu porobljivačku politiku. Svaki glas na Balkanu u prilogu stvaranja Balkanskog pokreta otpora dodatno unosi pometnju u redovima sluga imperijalista, a svaki borac u redovima tog pokreta iziskuje angažovanje na desetine vojnika. Time Balkan može opet postati ona tačka koja suštinski otežava strateške interese svih imperijalista. Neuspjeh zapadnog imperijalizma na glavnom frontu da izvrši parčanje Rusije i uništenje ruskog imperijalizma direktno bi ubrzao lanac socijalnih revolucija širom Zapadne Evrope i SAD i otvorio perspektivu za ponovnu pobunu ruskog i kineskog proletarijata.

To je naša politika. To su naši ciljevi.
Protiv imperijalističkog rata!
Mir među narodima – rat među klasama!
Balkan balkanskim narodima!
Balkanskim pokretom otpora!

Nakon raspada Jugoslavije i ratova, 1. maj se nije obeležavao. Kasnije je nastavljeno po izletištima to malograđansko praznovanje. Borbeni praznik radničke klase davno je izgubio tu svoju osobinu na ovim prostorima.

PR je prva organizacija koja je na beogradskim ulicama 2000­i nekih počela da obnavlja neke naznake borbenog duha tog praznika. PR je nekoliko godina sama ispred uništenih fabrika u Rakovici, ispred Vlade, spomenika Dimitriju Tucoviću manifestovala sa crvenim zatavama. Parolama i govorima je pokušavala bar malo da utiče na svest obespravljenih masa da počnu izlaziti na ulice, na proteste. Tih godina su i ostale levičarske grupe počele da manifestuju po beogradskim ulicama.

Onda su sindikati pod pritiskom počeli da izvode radnike na ulice. Potkupljeni vrhovi sindikata istovremeno je trebalo da olakšaju process tzv. privatizacije, odnosno da preduprede druge oblike otpora. Oni su svesno ušli u maskaradu od tzv. socijalnog dijaloga, (trijada: poslodavci­državasindikati), a što je bio uvod u totalnu kapitulaciju tih sindikata.

PR se sa ostalim levičarskim grupama priključila sindikalnim protestima, pokušavajući zajedno da im daju malo borbeniji karakter. Međutim, u tome se nije uspelo. Sve se svodilo na tzv. protestne šetnje, bez imalo vidnog klasnog otpora i volje da se demonstrira.

Nakon nekoliko godina PR je odustala od protesta sa sindikatima, pokušavajući da svojim izolovanim akcijama samostalno pokaže koji su putevi borbe protiv diktature kapitala. No, ni to nije nailazilo na podršku, čak ni kod levičarskih grupa koje su i dalje manifestovale sa takvim sindikatima.

PR podržava sve pokušaje da se utiče da predstavnici radničke klase izađu na ulice i demonstriraju.

No, PR će voditi odlučno idejnu borbu protiv onih koji pozivaju na protestne šetnje umesto demonstracija, koji svojim parolama napadaju “slabosti” i “nepravde” samog sistema, umesto osnove na kojima počiva taj sistem, pod izgovorima da nije vreme za radikalniji nastup. Za njih i neće nikada biti vreme za radikalniji nastup, jer oni sa reformističkih pozicija preuzimaju ulogu već skoro nestalih i potkupljenih sindikata u odbrani samog sistema, odnosno kolaboracije sa centrima moći globalnog kapitala.

Vreme koje je pred nama ostavlja levicu na brisanom prostoru pred naletom opšteg fašizma i sve veće diktature kapitala. Buđenje klasne svesti ne može biti ako se kreće sa reformističkih pozicija, već obrnuto – revolucionarna pozicija budi mase i rasplamsava njihov klasni otpor i jača klasnu svest. Kada levica, bilo to PR ili bilo ko drugi, baci bar jedan kamen na institucije sistema, njegove branitelje, biće prvi dokaz da se nešto menja. To će biti signal da se levica radikalizuje, a sa takvom i jedino takvom levicom će poći i obespravljene mase, svi ti radnici zatvoreni u okove privatizovanih fabrika, svi ti mladi ljudi iz predgrađa bez perspektive, sva ta pamet Srbije, BiH, Hrvatske, Kosova, Makedonije…, sve to najbolje u tim narodima koje neće da potone i valja se u tom glibu opšte nepravde, korupcije, eksploatacije, siromaštva…

U susret klasnom otporu!
Jedino revolucionarnom borbom!

Danas se u uslovima diktature kapitala dešavaju fenomeni koji na jedan novi način oslikavaju klasne sukobe, a koji su posledica globalnog pohoda kapitala s ciljem porobljavanja naroda svijeta, ujedno sa zatiranjem dosadašnjih građanskih prava, potpunim razbijanjem i minimiziranjem prava radničke klase i davanjem sve većeg prostora novim oblicima fašizma. Paralelno sa ovim pohodom modernih konkviskadora, dešavaju se i fenomeni novih oblika klasnog otpora čije poprište se sve više izmešta iz krugova tvornica na trgove i ulice gradova, kao i kroz radikalnije oblike i direktan oružani otpor u vidu gerilskih pokreta. Radničkoj klasi u tvornicama su stavljeni mnogo čvršći okovi, i ona je u suštini pretvorena u moderne robove, tako da je njen oblik klasnog otpora umnogome ograničen, odnosno zahtjeva mnogo veći stepen krize i dezintegracije kapitala, da bi dobio na zamahu i pokazao svu svoju snagu.

Postavlja se jednostavno pitanje – kako podizati stepen klasnog otpora među radnicima koji su zastrašeni, ucenjivani i izloženi sve većem stepenu eksplotacije. Odgovor je jednostavan – proizvesti klasni otpor na ulici u takvom obimu i sa toliko raznovrsnih formi koje će natjerati sistem na veću primenu sile s ciljem slamanja opravdanog narodnog otpora, odnosno dovoditi ga, na kraju, do paralize, kada će radničkoj klasi biti omogućeno da radikalnijim oblicima klasne borbe i po cijenu klasnog rata preuzmu sve te tvornice, rudnike, elektrane, banke u svoje ruke, u ruke onih koji najbolje znaju kako sve te tvornice i svi ti sistemi funkcionišu…

Pred nama je 1. maj, borbeni praznik radničke klase koji to nažalost više nije na ovim prostorima. Da li je uopšte moguće povratiti njegov borbeni karakter? Da li je uopšte moguće da se on otrgne iz ruku malograđana, reformista i raznih drugih sluga režima? Da li je uopšte moguće i da li ga treba obelježiti kada sindikati, koji bi trebalo da zastupaju interese radnika, ne samo da su stavljeni u službu režima, nego faktički više i ne postoje? Da, 1. maj treba obelježiti, ali ne iz neke nostalgije, niti iz potrebe da se pokaže da na ovim prostorima postoji kakva­takva ljevica. Treba ga obelježiti da bi se naznačio put poprišta novih formi klasnih borbi koje su ulice sve više preuzele, kako to već radi revolucionarna ljevica širom svijeta.

No, tu se dolazi do još jednog pitanja.

Da li sam način obelježavanja tog borbenog praznika radničke klase, najbolje ne govori i o stepenu klasne svijesti i o stepenu klasne borbe? Svjedoci smo da se i malobrojna reformistička ljevica balkanskih prostora sve više stavlja u službu diktature kapitala. Ona će možda i napraviti iskorak u odnosu na režimske sindikate spropagiranjem formalno radikalnijeg suprotstavljanja diktaturi kapitala. A upravo će taj formalni radikalizam biti i jeste najbolja tampon­zona za vladajuću klasu, ukoliko su klasne suprotnosti narasle i mase se pokrenule. I upravo taj formalni radikalizam nikada ne izlazi izvan zadatih okvira na kojima počivaju temelji samog svijeta kapitala. Nedavna praksa te reformističke ljevice, od Slovenije do Bugarske, koja je oduševljeno pozdravljala sve one reformiste i izdajnike radničke klase poput Sirize, Podemosa i ostalih sluga krupnog kapitala, podanički zaustavljajući nalet nezadovoljnih masa u Grčkoj i Španiji, nije ništa drugo do otvoreno dahtanje i mahanje repom u aulama sjedišta krupnog kapitala.

No, već smo rekli da se klasna borba sve više premešta i na ulice i trgove gradova. Da – zovu nas ulice. Zovu sve one obespravljene koji osjećaju na svojim leđima bič diktature kapitala. Zovu sve one iz predgrađa koji čak zavide ljudima koji su pod suzavcima i kuršumima u stanju da pregrizu sve te bodljikave žice novih konc­logora i tvrđava obećanog “raja”; one koji sanjaju da će jednog dana pobjeći – tamo “negdje”, samo da ne budu “tu” – u toj rupi, getu.

Ukoliko taj budući izlazak na ulice bude stvarni otpor diktaturi kapitala, a ne samo glumatanje, poza, događaj za uveseljavanje vladajuće klase ili fusnota u vijesti kontrolisanih medija, on će sigurno uticati na brzinu stvaranja jedinstvenog revolucionarnog pokreta balkanskih prostora. Uticaće na stvaranje sile koja će stati rame uz rame sa svim onim pokretima kojima je obelježavanje 1. maja samo još jedna bitka, segment u neprekidnom nizu borbi za rušenje diktature kapitala u opštenarodnom otporu imperijalizmu.

U susret klasnom otporu!
U susret Balkanskom pokretu otpora!

Nijedna država na Balkanu nije u tako složenom odnosu spram zapadnog imperijalizma kao što je to Srbija. Ostale države su uglavnom već kapitulirale pred ultimativnim zahtevima zapadnog imperijalizma i njihove vladajuće elite su već prihvatile marionetski status. Problem za političku elitu u Srbiji je kako da prihvati taj marionetski status, a da ne izazove dublje potrese i sukobe u društvu. Da ne izazove i direktno uplitanje ruskih imeprijalista. I reklo bi se da vlast u Srbiji nekako uspeva da “taj brod” vodi u željenom pravcu. A jedan od razloga raspisivanja sadašnjih prevremenih izbora je upravo taj – da se Srbija na velika vrata uvede u EU, a na mala u NATO.

No, ipak se dašavaju neke stvari koje se moraju uzeti u obzir.

Pre svega, politika Beograda se nikada nije odrekla tog velikosrpkog nacionalizma, ma kako se on prikrivao. Nije se odrekla nacionalizma koji je bio glavni akter u razbijanju nekadašnje Jugoslavije. I on će biti prisutan sve do trenutka dok u Beograd (i ostale glavne gradove balkanskih državica) ponovo ne umaršira neka narodnooslobodilačka vojska. On će biti prisutan čak i pod kolaboracionističkom vlašću u službi zapadnog imperijlizma, a što je trenutni interes režima u Beogradu.

Posle poraza u ratovima, militantni velikosrpski nacionalizam je konfuzno krenuo u dva pravca. To je spremnost da se služi zapadnim imperijalistima, prvenstveno iz razloga što se misli da se preko zapadnog imperijalizma mogu ostvariti, na drugi način, ciljevi te politike. Drugi pravac se uhvatio ruskog imperijalizma, koji je u međuvremenu ojačao; tu se vidi šansa da se preko tog imperijalizma povrati Kosovo, a ostvari i šira dominacija.

U Srbiji je trenutno idejni metež gde levičari i fašisti zajedno marširaju protiv NATO­a i zapadnih imperijalista, i gde se sa druge strane ne biraju sredstva da se u društvu u Srbiji, ako treba i silom, ojača podanički mentalitet i uguši svaki otpor. Sam režim nije jedinstven, niti ima jasnu strategiju, uglavnom se opredeljujući za čekanje nekog značajnijeg raspleta među velikim silama. U prvom redu između Rusije i zapadnog imperijalizma, mada se uzima u obzir i određeni uticaj i pretenzije turskog regionalnog imperijalizma.

Ruski imperijalisti su odabrali taktiku postepenog suzbijanja zapadnog uticaja u Srbiji otvoreno koristići svoje petokolonaše, koji više i ne kriju da su se stavili u službu ruskih imperijalista. Na tom zadatku značajne uloge se prihvatila Srpska Pravoslavna Crkva kao moćna kleptomanska i reakcionarna organizacija. I čini se da se u toj taktici ruskih imeprijalista neće skoro ništa menjatizbog opšte situacije u kojoj se nalaze, čekajući pogodan moment za agresivniji nastup kako bi se Zapadu onemogućio osnovni cilj – da NATO potčini ceo Balkan.

Zapadni imperijalisti svoje potčinjavanje Srbije vide kroz prostu činjenicu da ona sa svojim kapacitetima ne može, niti želi ostati izolovana od EU i NATO okruženja. No, zbog opšte situacije Zapadu se žuri i on nastupa sve čvršće i zahtevnije, terajući vlast da definitivno Srbiju udalje od “ruskog šinjela”. Međutim, svi ovi odnosi ne mogu se izolovano posmatrati i treba imati u vidu šire procese koji trenutno potresaju Evropu i sam region. Pre svega tu treba uzeti u vidu činjenicu da EU preti raspad, ali i ubrzani proces fašizacije.

Srbija je opet na raskršću kao što je uvek bila pred velikim događajima. Uglavnom je bila na strani pravedne borbe, ali nekada i na strani zločinačke politike.

Bitno je duh otpora naroda u Srbiji okrenuti u pravom smeru, to jest pružiti podsticaj i otporu ostalih balkanskih naroda. Zbog uloge koju je Srbija imala u devedesetim godinama prošlog veka je značajno za ostale balkanske mase da se u njoj javi taj antiimperijalistički otpor koji bi imao tu internacionalističku dimenziju. No, taj otpor se ne može javiti samo u Srbiji, niti u drugim balkanskim državama u krugovima vladajuće elite, čak ni u okviru te humanističke, ni levičarske inteligencije. On može imati oslonac samo u očajnim i osiromašenim masama. Može se javiti samo kod onih kojih su svakodnevno suočeni sa jednom jednostavnom i surovom činjenicom – kako preživeti. Taj duh se pre svega može pojaviti kod sve veće armije nezaposlenih; među armijom formalno zaposlenih koji ne dobijaju skoro ništa ili neku crkavicu; među armijom zaposlenih koji dobijaju nešto ali ih teraju da rade sve više, dok je novca koji dobijaju za sav taj rad sve manje.

To jačanje duha otpora mase Srbije duguju balkanskim narodima zbog svoje velike prošlosti, ali kako bi definitivno poništile tu sramotnu politiku koju je Srbija vodila protiv ostalih jugoslovenskih naroda devedestih godina prošlog veka.

Za klasni otpor antifašističke Srbije!
Balkanskim pokretom otpora!