Gladnih usta sve je više
Kretanja na tržištu ukazuju da će ovogodišnja stopa inflacije biti dvocifrena, a očekuju se i značajna poskupljenja proizvoda. To znači da narodne mase u Srbije treba da budu spremne na još jednu godinu kupovne nesigurnosti zbog rasta cena, pogotovo kad je reč prehrambenim proizvodima. U prvom kvartalu ove godine ta očekivanja su i potvrđena.
Poskupljenje hleba je ipak jedan od najvećih udara na porodične prihode, jer je za veknu polovinom prošle godine trebalo izdvojiti 18 dinara, zatim 30 dinara a sada vekna košta 38 dinara. Pritom je prosečni porodični prihod lane iznosio oko 39.000 dinara, od čega je više od 40 odsto trošeno na kupovinu prehrambenih proizvoda, koji beleže i najveća poskupljenja. Zaposleni s nižim mesečnim platama (a oko 60% radnika prima plate manje od republičkog proseka) teško mogu da zadovolje osnovne životne potrebe. Najsiromašniji slojevi stanovništva u Srbiji se suočavaju s problemom gladi.
Rast cena hrane je u poslednjih godinu i po dana problem planetarnih razmera. Širom sveta oko 25 hiljada ljudi dnevno umire od gladi i drugih posledica siromaštva. Taj broj će se povećavati kako cene hrane budu rasle. Rast cena osnovnih namirnica na globalnom planu posledica je masovnog korišćenja useva za proizvodnju biogoriva umesto za prehrambene svrhe, kao i nagomilavanjem zaliha u cilju kontrolisanja tržišta od strane najvećih svetskih agrokorporacija. Pitanje odgovornosti za pad životnog standarda većine stanovništva dobija značaj prvorazrednog političkog pitanja ne samo na nacionalnom, već i na svetskom nivou. Zato antikapitalistička borba postaje bazični preduslov opstanka, napretka i slobode za većinu čovečanstva.
Beda parlamentarizma
Tokom političkih igara oko formiranja vlade, nakon majskih parlamentarnih izbora, još jednom je obelodanjena sva beda političkih stranaka, njihovih lidera i uopšte parlamentarizma u Srbiji. Poniženja koja građani trpe od ovih secikesa i ništarija svakodnevno se uvećavaju. I pored toga, većina naroda još uvek ima neku vrstu poverenja u njihova obećanja i gaji nekavu nadu u bolji život. Stoga je na izborima relativna većina birača iskazala podršku onima koji zagovaraju ulazak u Evropsku uniju. Na neki način, to je pokazalo da su masama u Srbiji dosadile nacionalistička retorika i lažnipatritorizam. Ali treba upozoriti i na drugu dimenziju problema. U većini evropskih zemalja globalna recesija uveliko uzima danak, a rastući talas nezadovoljstva pokušava se sprečiti pomoću širenja reakcionarne ideologije (rasizam i fašizam) i korišćenjem različitih mera unutrašnje i spoljne represije (policijski nadzor, imigraciona politika, „rat protiv terorizma“). Zbog toga je perspektiva Srbije sa njenim polukolonijalnim statusom, u Evropskoj uniji moguća jedino kroz jačanje njene funkcije priveska terorističkog i pljačkaškog sistema imperijalizma u borbi protiv naroda sveta.
Partija rada je u vreme parlamentarnih izbora u Srbiji, kao i tokom prvomajskih radničkih demonstracija, istakla parolu Jedino revolucijom jer smatra da ta parola treba da dopre do masa i postane inspiracija u narednom periodu borbi za ostavrenje njihovih interesa. Te interese je moguće ostvariti jedino kroz solidarnost sa susednim narodima, kroz borbu za stvaranje socijalističke zajednice balkanskih i evropskih naroda. Jasno je da će na tom putu Partiji rada i svim drugim progresivim snagama prepreku predstavljati sve buržoaske političke partije, čiji interesi diktiraju služenje krupnom kapitalu i podsticanje međunacionalne mržnje u regionu, bez obzira da li se izjašnjavaju kao „nacionalističke“ ili kao „demokratske“, i bez obzira da li će delovati u okvirima „nacionalne vlade“ ili „socijalno odgovorne proevropske vlade“.
Crveni univerzitet „Karl Marks“
Univerzitet i studenti često su bili značajno uključeni u političke turbulencije tokom 1990ih godina u Srbiji. Međutim, posle smene režima 2000. godine, vlast od njih očekuje da prihvate dvostruku ulogu u fazi ubrzane integracije zemlje u zapadnoevropske privredne i političke tokove. S jedne strane, akademskoj sredini dodeljena je autonomija bavljenja svojim partikularnim operativnim problemima, kao što su reforma univerziteta i dovijanje za preživljavanjem u tržišnim uslovima, čime je suštinski depolitizovana i lišena prerogativa jednog od nosilaca javne kritike društvenopolitičkog života, kojima se isticala u odlučnim momentima borbe s Miloševićevim režimom. Na drugoj strani, pak, stajala su očekivanja da, tako tretirani studenti i univerzitet, u skladu sa svojom intelektualnom strukturom treba da predstavljaju rezervoar vitalnih, kvalifikovanih i kompetitivnih slojeva koji će podržati projekat društvene transformacije, zasnovan na načelima političkoekonomskog liberalizma. Pasiviziranost koja je karakterisala takvo stanje „kraja istorije“ na univerzitetima u Srbiji prvi put je ozbiljnije prekinuta studentskim protestima koji su u Beogradu izbili u jesen 2006. godine, a koji su imali eksplicitno socijalni karakter, i ostali upamćeni po parolama „Dole školarine!“ i „Znanje nije roba!“.
Budući da se već najavljuju nove studentske borbe protiv visokih školarina i socijalne marginalizovanosti, ima smisla podsetiti se na to da se ovih dana obeležava četrdeseta godišnjica od demonstracija 1968. godine. Juna 1968. godine, kada se studentska pobuna širila u svetskim razmerama, beogradski studenti i studentkinje, posle prvih sukoba s policijom kod Studentskog grada, zauzeli su Filozofski fakultet u Beogradu, praveći od njega epicentar kritike raslojavanja u jugoslovenskom društvu, reagujući na posledice tržišnih reformi 1965. godine. Taj protest, kojise ubrzo proširio i na ostale univerzitetske centre u Jugoslaviji, zasnivao se na kritici birokratske uzurpacije društvene moći i traženju istinski socijalističkih solucija, a posebno je ukazivao na zatvorenost univerziteta za decu radničkog i seljačkog porekla, kao i na siromašenje studenata i univerziteta usled prevage tržišnoekonomske orijentacije u društvenim odnosima. Studentski zahtevi kretali su se tragom izrazito socijalističkog i revolucionarnog programa: svesno ovladavanje zakonom vrednosti nasuprot tržišnoj stihiji; javna demokratska kontrola organa na vlasti i sredstava masovnog komuniciranja nasuprot birokratskoetatističkom voluntarizmu i manipulaciji; jednakost na temelju društvene svojine i raspodele prema radu nasuprot obnavljanju kapitalodnosa i bogaćenja mimo rada; uspostavljanje vlasti radničke klase na svim nivoima društva nasuprot sužavanju radničkog samoupravljanja na fabrički krug; radničkoklasno ustrojstvo obrazovnog sistema nasuprot njegovom građanskom karakteru. Na beogradskom Filozofskom fakultetu izvršeno je simboličko sažimanje studentskih zahteva kojima je univerzalna lozinka Francuske revolucije „sloboda, jednakost, bratstvo“ obojena crveno. Tako je na Filozofskom fakultetu 4. juna 1968. godine predloženo da se Beogradski univerzitet ubuduće zove – Crveni univerzitet „Karl Marks“.